Rusya ve Ukrayna arasındaki savaşın sona erdirilmesine yönelik çabalar kritik bir aşamaya ulaştı.
Türkiye’nin arabuluculuğunda başlatılan yeni diplomatik süreç kapsamında; Rusya, Ukrayna ve ABD’den üst düzey heyetler 15 Mayıs’ta İstanbul’a geldi. Görüşmeler ise 16 Mayıs tarihinde gerçekleşecek. Görüşmelere Dışişleri Bakanı Hakan Fidan başkanlık edecek.
Dolmabahçe’de üçlü buluşma
Dışişleri Bakanı Hakan Fidan’ın verdiği bilgilere göre, ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio liderliğindeki ABD heyeti, Ukrayna Savunma Bakanı Rüstem Umerov’un başkanlık ettiği Ukrayna heyeti ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in Danışmanı Vladimir Medinskiy yönetimindeki Rus heyeti yarın İstanbul’da buluşacak.
Dışişleri Bakanlığı kaynaklarından edinilen bilgilere göre, Bakan Fidan, Rubio başkanlığındaki ABD, Umerov yönetimindeki Ukrayna ve Medinskiy başkanlığındaki Rus heyetlerinin İstanbul’da bir araya geleceği öğrenildi.
Aynı kaynaklar, bu akşam Fidan ile Medinskiy liderliğindeki heyetin Cumhurbaşkanlığı Dolmabahçe Çalışma Ofisi’nde bir araya geldiğini belirtti.
Rusya Devlet Başkanı Putin, 11 Mayıs’ta, 3 yıl önce durdurulan doğrudan müzakerelerin ön koşulsuz olarak 15 Mayıs’ta İstanbul’da yeniden başlamasını önererek, ev sahipliği yapması için Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’dan talepte bulunmuştu.
Ukrayna yönetimi bu teklife olumlu yanıt verirken, uluslararası camia da İstanbul’daki barış görüşmelerini memnuniyetle karşıladı.
Hakan Fidan, NATO Gayriresmi Dışişleri Bakanları Toplantısı’nın açılışında yaptığı selamlama konuşmasında, Avrupa’nın güvenlik yapısını güçlendirmek için alınacak önlemlerin ele alınacağını belirtti.
Ukrayna’da kalıcı ve adil bir barışın sağlanmasının da toplantının önemli gündem maddeleri arasında yer alacağını ifade etti.
Fidan, “Türkiye, her zaman barışa ulaşmak için diplomasiyi ön planda tutmuştur. Üç yıl süren zorlukların ardından yeni bir fırsat kapısının aralandığını görmekteyiz. İstanbul’da gerçekleşecek görüşmelerin, umarım yeni bir dönemin başlangıcı olur.” dedi.
Erdoğan’ın inisiyatifiyle masaya dönülüyor
Bu tarihi adımın öncesinde, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin 11 Mayıs’ta yaptığı açıklamada üç yıl aradan sonra barış görüşmelerine dönmeye hazır olduklarını duyurmuştu. Putin, Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a çağrıda bulunarak İstanbul’un tekrar müzakere merkezi olmasını önermişti.
Cumhurbaşkanı Erdoğan da bu çağrıya olumlu karşılık vererek Türkiye’nin diplomatik arabuluculuk rolünü yeniden aktif hale getirdi. Süreç, Ankara’daki temasların ardından İstanbul’a taşındı. Erdoğan ile Zelenskiy’nin Ankara’da gerçekleştirdiği zirve, barış müzakerelerinin tekrar başlaması açısından kritik eşik oldu.
Ukrayna heyeti çok boyutlu temsil yapıyor
Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy’nin oluşturduğu müzakere heyeti, sadece diplomatik değil aynı zamanda askeri ve istihbarat alanlarını kapsayan bir kadrodan oluşuyor.
Heyetin başkanlığını Savunma Bakanı Rüstem Umerov üstleniyor. Ayrıca Zelenskiy, 4 Nisan 2022 tarihli ve Rusya ile görüşmeleri yasaklayan kararnameyi kaldırarak, müzakerelere siyasi zemin hazırladı.
Ukrayna heyetinde yer alan isimler şu şekilde:
- Sergiy Kyslytsya – Dışişleri Bakan Yardımcısı
- Oleksandr Poklad – Ukrayna Güvenlik Servisi (SBU) Başkan Yardımcısı
- Oleh Luhovskyi – Dış İstihbarat Servisi Başkan Yardımcısı
- Oleksii Shevchenko – Genelkurmay Başkan Yardımcısı
- Vadym Skibitskyi – GUR (Askeri İstihbarat) Başkan Yardımcısı
- Yevhenii Shynkarev – Hava Kuvvetleri Karargâhı Başkan Yardımcısı
- Oleksandr Dyakov – Deniz Kuvvetleri Karargâhı Başkan Yardımcısı
- Oleksii Malovatskyi – Genelkurmay Hukuk Dairesi Başkanı
- Oleksandr Sherikhov – Harekât Dairesi Kıdemli Subayı
- Heorhii Kuzmychev – Başkomutanlık Protokol Subayı
- Oleksandr Bevz – Devlet Başkanlığı Ofisi Danışmanı
Bu kadro, Ukrayna’nın barış görüşmelerine sadece diplomatik değil, operasyonel ve hukuki boyutları da taşıyacağını gösteriyor.
Rusya heyetinde Putin’in en yakın isimleri yer alıyor
Rus heyetine başkanlık eden Vladimir Medinskiy, 2022 yılında İstanbul’da yapılan ilk barış görüşmelerinde de masadaydı. Bu yeni süreçte, Moskova heyeti sadece dış politika değil, istihbarat ve savunma alanında da üst düzey temsilcilerle şekillendi.
Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in İstanbul’daki görüşmeler öncesinde, bu müzakerelere katılacak Rus heyeti ve bazı üst düzey yetkililerle dün akşam bir araya geldiğini açıkladı.
Peskov, başkent Moskova’da basın mensuplarına yaptığı açıklamada, Putin’in dün akşam Rus yetkililerle bir toplantı gerçekleştirdiğini belirtti.
İstanbul müzakereleriyle ilgili yapılan toplantıda Rus heyetinin hazır bulunduğunu vurgulayan Peskov, toplantıya Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Savunma Bakanı Andrey Belousov, Güvenlik Konseyi Genel Sekreteri Sergey Şoygu, Genelkurmay Başkanı Valeriy Gerasimov, Federal Güvenlik Servisi (FSB) Direktörü Aleksandr Bortnikov ile Ulusal Muhafızlar Komutanı Viktor Zolotov’un da katıldığını ifade etti. Toplantıda heyetin isimleri açıklandı.
Rusya’nın heyetinde şu isimler öne çıkıyor:
- Mihail Galuzin – Dışişleri Bakan Yardımcısı
- İgor Kostyukov – GRU (Askeri İstihbarat Servisi) Başkanı
- Aleksandr Fomin – Savunma Bakan Yardımcısı
- Aleksandr Zorin – Bilgi Dairesi Başkan Yardımcısı
- Yevgeniya Podobreyevskaya – Devlet Başkanlığı İnsani Politika Dairesi Başkan Yardımcısı
- Aleksandr Polişçyuk – Dışişleri Bakanlığı BDT Ülkeleri İkinci Daire Müdürü
- Vladimir Şevtsov – Uluslararası Askeri İşbirliği Ana Müdürlüğü Başkan Yardımcısı
Heyetin içeriği, Moskova’nın bu görüşmeleri sadece sembolik değil, stratejik ve uzun vadeli bir süreç olarak ele aldığını gösteriyor.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in danışmanı ve İstanbul’daki müzakere heyetinin başkanı Vladimir Medinskiy, Ukrayna ile yapılacak görüşmelerin temel amacının kalıcı barışı tesis etmek olduğunu söyledi.
İstanbul’daki Rusya Başkonsolosluğu önünde basın açıklaması yapan Medinskiy, “Heyetimiz yapıcı bir yaklaşım sergileyerek, ortak noktalar ve olası çözüm yolları arayışında olacak.” dedi.
Medinskiy, müzakerelere yönelik hazırlık sürecinde dün Kremlin’de üst düzey bir toplantı gerçekleştirildiğini ve bu görüşmede Rus heyetinin pozisyonunun netleştirildiğini belirtti. Toplantının, Devlet Başkanı Putin’in doğrudan yönlendirmesiyle yapıldığını ifade etti.
Görüşmelerin, 2022’de İstanbul’da başlayan ve Ukrayna tarafından akamete uğratıldığını belirttiği barış sürecinin devamı niteliğinde olduğunu söyleyen Medinskiy, şu ifadeleri kullandı:
“Heyetimiz, Devlet Başkanının imzasıyla resmen görevlendirildi ve tam yetkiyle müzakerelere katılıyor. Öncelikli hedefimiz, bu krizin temel nedenlerini ortadan kaldırmak ve uzun vadede sürdürülebilir bir barışı mümkün kılmak. Taraflar arasında doğrudan yürütülecek görüşmelerde yapıcı bir tutum sergilemeye kararlıyız.”
Medinskiy’nin açıklamaları, Rus tarafının müzakerelere aktif ve çözüm odaklı bir şekilde katılma niyeti taşıdığını ortaya koyarken, önümüzdeki günlerde İstanbul’daki görüşmelere ilişkin beklentileri de yükseltiyor.
Zelenskiy: ciddi adımlar atılmazsa yeni yaptırımlar gerekir
Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile yaptığı görüşmenin ardından İstanbul’da yapılacak barış müzakerelerine katılacak Ukrayna heyetinin gönderileceğini duyurdu.
Zelenskiy, “ABD Başkanı Donald Trump ve Cumhurbaşkanı Erdoğan’a duyduğumuz saygı gereği, İstanbul’a bir heyet yollama kararı aldık.” ifadelerini kullandı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan ile Cumhurbaşkanlığı Külliyesi’nde gerçekleştirdiği görüşmenin ardından Ukrayna’nın Ankara Büyükelçiliği’nde basın açıklaması yapan Zelenskiy, Rusya-Ukrayna müzakerelerine dair değerlendirmelerde bulundu.
Zelenskiy, Rusya’nın Türkiye’ye gönderdiği temsilci seviyesinin beklentilerin altında kaldığını belirterek, “Rus tarafının temsil düzeyine baktığımızda, ciddi bir müzakere niyetinde olmadıklarını görüyoruz.” dedi. Buna rağmen, barış sürecine katkı sağlamak amacıyla Ukrayna Savunma Bakanı Rüstem Umerov’un başkanlığında bir heyeti İstanbul’a göndereceklerini bildirdi.
“Trump ve Erdoğan’ın bu sürece verdiği destek bizim için önemli. İstanbul’da bulunacak heyetimiz, Türkiye ve ABD heyetleriyle 15-16 Mayıs’ta bir araya gelecek.” diyen Zelenskiy, sürecin koordinasyonunu Erdoğan ile görüştüklerini aktardı.
Ateşkes konusuna da değinen Zelenskiy, ilk aşamada tüm tarafların müzakerelere açık olduğunu göstermesi gerektiğini belirtti. “İlk adım olarak koşulsuz ateşkesin sağlanması gerektiğine inanıyorum. Bu, müzakere sürecinin samimiyetle ilerleyip ilerlemeyeceğini gösterecek.” dedi.
Bu tür kararların devlet liderleri düzeyinde alınması gerektiğini vurgulayan Zelenskiy, doğrudan görüşmelere açık olduğunu belirterek, “Eğer ateşkes liderler arasında ele alınacaksa ben buradayım, masaya oturmaya hazırım.” ifadelerini kullandı.
Zelenskiy ayrıca, teknik düzeyde de ateşkesin sağlanması halinde buna karşı çıkmayacaklarını söyledi. “Şayet teknik heyetlerle bile bu sağlanabiliyorsa sorun yok. Bu, sürecin başlangıç adımı olur.” dedi.
Son olarak, İstanbul’daki müzakerelerin başarıyla başlamasının önemine dikkat çeken Ukrayna lideri, “İlk adımı atmazsak bu savaş uzun yıllar sürebilir. Zaman kaybetmeden harekete geçmeliyiz.” ifadeleriyle sözlerini tamamladı.
Zelenskiy, Kırım ve diğer işgal edilen bölgelerden taviz verilmeyeceğini yineledi. Ukrayna’nın toprak bütünlüğünden ödün vermeyeceği mesajını doğrudan Rus tarafına iletmesi bekleniyor.
ABD heyeti sürecin garantörü mü olacak?
Görüşmelerde yer alacak üçüncü taraf olan ABD, sürece hem siyasi hem de güvenlik açısından destek sunmayı planlıyor.
Dışişleri Bakanı Marco Rubio liderliğindeki heyetin, hem askeri hem de mali destek perspektifiyle masada bulunacağı belirtiliyor. ABD’nin aynı zamanda gelecekte olası bir barış anlaşmasının garantörlerinden biri olması gündemde.
Rubio’nun İstanbul’daki temasları sırasında Türk yetkililerle ikili görüşmeler de gerçekleştirmesi bekleniyor. Washington, barış sürecinin başarısı için diplomatik baskı kadar ekonomik teşvikleri de gündeme getirecek.
Türkiye yeniden merkezde: arabuluculuk diplomasisi sahnede
Ankara, savaşın başından bu yana izlediği denge politikasıyla uluslararası kamuoyunda dikkat çekiyor. 2022’de İstanbul’da düzenlenen ilk müzakerelerde olduğu gibi şimdi de Türkiye; Rusya, Ukrayna ve Batı dünyası tarafından güvenilen sayılı aktörlerden biri olarak öne çıkıyor.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın öncülük ettiği bu diplomasi trafiği, sadece savaşın taraflarını aynı masaya oturtmakla kalmıyor; aynı zamanda Türkiye’nin stratejik rolünü pekiştiriyor.
Ankara’nın barışa yönelik bu hamlesi, klasik arabuluculuk anlayışının ötesine geçiyor. Türkiye, bir yandan Rusya ile ekonomik ve siyasi ilişkilerini sürdürürken diğer yandan Ukrayna’nın toprak bütünlüğünü tanıyan net bir duruş sergiliyor.
Batı ile yaşanan gerilimlere rağmen NATO üyesi olarak diyalog köprülerini ayakta tutması, Türkiye’nin diplomatik esneklik kapasitesinin bir göstergesi olarak değerlendiriliyor.
Bu çerçevede İstanbul’da gerçekleşecek olan üçlü görüşme, yalnızca savaşın seyri açısından değil, Türkiye’nin dış politika vizyonunun başarısı açısından da büyük önem taşıyor.
Ankara’nın bu süreci yeniden sahiplenmesi, Türk diplomasisinin küresel krizlerde aktif rol oynayabilme yeteneğini bir kez daha gündeme getiriyor. Özellikle gıda güvenliği, tahıl koridoru ve enerji tedariki gibi başlıklarda daha önce sağlanan başarılar, yeni müzakere süreci için umut verici bir zemin oluşturuyor.
Türkiye’nin bu süreçte yalnızca kolaylaştırıcı değil, aktif bir arabulucu rolüne soyunması; bölgesel barışın tesisinde kalıcı aktör olma hedefinin bir yansıması olarak değerlendiriliyor. Ayrıca bu yaklaşım, Türkiye’nin BM ve NATO gibi uluslararası kuruluşlarda üstlendiği pozisyonla da örtüşüyor.
Diplomatik kaynaklar, bu görüşmelerin kalıcı barışa giden yolu açabileceğini ve Türkiye’nin bu süreçte daha da merkezi bir konuma yükselebileceğini belirtiyor.
Kaynak: AA
