Rusya ile Ukrayna arasında 25 yaş altı askerleri kapsayan esir takasının ilk aşaması Türkiye’nin ev sahipliğinde İstanbul’da yürütülen müzakereler çerçevesinde gerçekleştirildi.
Rusya Savunma Bakanlığı, anlaşmalar doğrultusunda Ukrayna’dan alınan ilk grup Rus askerinin Belarus’a getirildiğini ve burada tıbbi ile psikolojik destek aldıklarını duyurdu. Söz konusu askerlerin tedavi ve rehabilitasyon amacıyla Rusya’ya sevk edileceği belirtildi. Bakanlık, takas edilen asker sayısına ilişkin ayrıntı paylaşmadı.
Aynı kapsamda Ukrayna tarafının da benzer sayıda askerini geri aldığı açıklandı. Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski, Telegram hesabından yaptığı açıklamada, takasın ilk aşamasının tamamlandığını ve birkaç gün içinde farklı grupların da değişiminin yapılacağını ifade etti.
Zelenski, takas kapsamında ağır yaralılar ve 25 yaş altı askerlerin de yer aldığını vurgulayarak, “Herkesi geri getirmek için çalışıyoruz. İstanbul’daki insani uzlaşıların tam anlamıyla uygulanmasını bekliyoruz” dedi.
Rusya: Ukrayna ile temaslar mutlaka sürecek
Ukrayna ile esir takası ve asker cenazelerinin iadesine ilişkin konuşan Kremlin sözcüsü Dimitri Peskov, “Uzmanlarımız, takasın yapılacağı yerdeler ve anlaşmaları uygulamaya hazırız. Bekleyelim ve Ukrayna’nın yaklaşımının nasıl gelişeceğini görelim” şeklinde konuştu.
Peskov, Rusya’nın Ukrayna ile İstanbul’daki müzakerelerde varılan anlaşmalara uyduğunu vurgulayarak, “Aynısı Ukrayna için geçerli değil. Rusya, İstanbul’da varılan anlaşmaları uygulamaya hazır olmaya devam ediyor” ifadelerini kullandı.
Ukrayna: Rusya, İstanbul’daki anlaşmaya uyulmalı
Ukrayna Savunma Bakanlığı, İstanbul’da gerçekleştirilen müzakerelerde Rusya ile varılan esir takası ve ölü askerlerin iadesi anlaşmasına işaret ederek, Rus tarafına bu mutabakatı uygulama çağrısında bulundu.
Bakanlıktan yapılan yazılı açıklamada, ağır yaralı, ağır hasta ve 2000 sonrası doğumlu esirlerin yanı sıra ölü askerlerin cesetlerinin değişimi konusunda anlaşmaya varıldığı hatırlatıldı.
Barış görüşmeleri mümkün olmasa da diplomatik kanallar açık
Rusya ve Ukrayna arasındaki esir takasları, savaşın insani yönünü ve taraflar arasında zaman zaman oluşan diplomatik kanalları gözler önüne seren önemli gelişmeler olarak kabul ediliyor. Esir takasları, genellikle ağır çatışmaların yaşandığı bir ortamda, tarafların en azından belirli insani ilkelerde uzlaşabildiğini gösteriyor.
Esirlerin serbest bırakılması, hem esirlerin hem de ailelerinin yaşadığı ağır psikolojik yükü azaltıyor. Bu tür anlaşmalar, genellikle Birleşmiş Milletler veya başka ülkelerin diplomatik çabalarının etkisiyle gerçekleşir, bu gelişme de uluslararası toplumun hâlâ etki yaratabildiğini gösterir. Ne yazık ki savaş ortamının doğası gereği savaşın her iki tarafı da esir takaslarını iç kamuoyuna karşı zafer ya da iyi niyet göstergesi olarak sunabiliyor.
Yine de esir takasları savaş ortamında kalan nadir insani adımlardan biridir ve bu açıdan desteklenmelidir. Ancak bu tür gelişmeler, savaşın genel yıkıcılığını gölgelememeli ve uzun vadeli bir barışın yerini almamalıdır.
Ne yazık ki Rusya ve Ukrayna arasındaki görüşmelerde sadece esir takası konularında uzlaşma sağlandı. Bunun dışında hiçbir konuda herhangi bir sorunun çözümü mümkün olmadı.
Türkiye’nin sürece dair rolü
Türkiye’nin arabuluculuğunda yapılan 2 Haziran’daki ikinci tur görüşmelerinde Rusya ve Ukrayna, binden fazla esir takası ve ayrıca yaklaşık 6 bin cenazenin iadesi konusunda anlaşma sağladı. 9 Haziran günü takas süreci başladı.
Bu iki aşamalı süreçte Türkiye, her iki tarafla yakın diplomatik temas kurarak İstanbul’u arabuluculuk merkezi haline getirdi. Saha çalışmaları hem dışişleri hem istihbarat düzeyinde yürütüldü. Görüşmeler sırasında ayrıca Rus ve Ukrayna liderleri için potansiyel bir zirve planı da gündeme geldi.
İstanbul’da ev sahipliği yaptığı bu süreç bir kez daha, Ankara’nın karmaşık diplomatik zeminlerde aktif olduğunun göstergesi oldu.
Bu süreçte Dışişleri Bakanı Hakan Fidan’ın hem Rusya hem de Ukrayna‘ya gerçekleştirdiği ziyaretler, Türkiye’nin üstlendiği kritik rolü gözler önüne serdi.
Kaynak: AA
