Hırvatistan, Fransa ile 2021 yılında imzaladığı Rafale savaş uçağı alım anlaşmasını tamamladı.
Dassault Aviation tarafından üretilen 12 adet Rafale savaş uçağının sonuncusu, Nisan 2025’te başkent Zagreb’deki Franjo Tuđman Havalimanı’na iniş yaptı. Teslimat, ilk altı uçağın ülkeye ulaştırılmasından tam bir yıl sonra gerçekleşti.
Bu son teslimatla birlikte Hırvatistan Hava Kuvvetleri, modern bir savaş uçağı filosuna sahip olmuş oldu. Rafale jetleri, 91. Hava Kanadı’na bağlı 194. Avcı Filosu’nda görevlendirilecek ve Soğuk Savaş’tan bu yana hizmet veren Sovyet yapımı MiG-21 uçaklarının yerini alacak.
Teslimat sonrası yapılan törende konuşan Hırvatistan Savunma Bakanı Ivan Anusic, sürecin yalnızca teknik bir dönüşüm değil, stratejik bir sıçrama olduğunu belirtti. “Bugün yalnızca bir teslimatı değil, Hırvatistan Hava Kuvvetleri’nin tarihindeki en önemli dönüşümlerden birini tamamlıyoruz. Modern hava platformlarımız sayesinde artık çok daha güçlü ve kararlı bir konumdayız” ifadelerini kullandı.
Fransa ile stratejik ortaklık güçleniyor
Hırvat hükümeti, Rafale alımı için yaklaşık 1,1 milyar avroluk bir bütçe ayırdı. Anlaşma yalnızca uçakları değil, aynı zamanda pilot eğitimi, yer destek ekipmanları ve yedek parça teminini de kapsıyor.
Uçaklar Fransa’da eğitim alan Hırvat pilotlar tarafından ülkeye getirilirken, Dassault tarafından teknik ve lojistik destek de sağlanıyor.
Dassault Aviation İcra Kurulu Başkanı Eric Trappier, Hırvat pilotların yeteneklerinden övgüyle bahsederken, Fransa ile Hırvatistan arasında uzun vadeli bir savunma işbirliğinin temellerinin atıldığını vurguladı. “Rafale’lerin Hırvat ordusuna tam entegrasyonunu sağlamak için Fransa olarak her türlü desteği vermeye devam edeceğiz” dedi.
Rafale’lerin kuyruklarına işlenen Hırvat kahraman portreleri de teslimatın dikkat çeken yönlerinden biri oldu.
Aralarında, Yugoslavya iç savaşında Hırvat saflarında savaşırken Vukovar’da hayatını kaybeden Fransız gönüllü Jean-Michel Nicolier’in yer alması, hem Hırvat kamuoyunda hem Fransa’da takdirle karşılandı.
Zagreb’in savunma yatırımları artıyor
Hırvatistan 2025 yılında savunmaya GSYH’sinin yüzde 2’sini ayırdı. Bu oranı 2027’de yüzde 2,5’a, ilerleyen yıllarda ise yüzde 3’e çıkarma hedefi bulunuyor.
Ülkenin son dönemde gerçekleştirdiği önemli savunma yatırımları arasında 2024 yılında Türk firması Baykar ile yapılan 95 milyon dolarlık Bayraktar TB2 SİHA anlaşması ve Ocak 2025’te hizmete giren Omiš sınıfı kıyı devriye gemisi yer alıyor.
Bilindiği üzere Hırvatistan, savunma modernizasyonu kapsamında Türkiye’nin önde gelen savunma sanayi firması Baykar ile 21 Kasım 2024’te Zagreb’de tarihi bir anlaşma imzaladı.
Bu anlaşma ile Hırvatistan, 91 milyon dolar değerinde bir paket kapsamında 6 adet Bayraktar TB2 silahlı insansız hava aracı (SİHA) tedarik edecek. Teslimatların 2026 yılına kadar tamamlanması planlanıyor.
Anlaşma, sadece SİHA’ları değil; komuta-kontrol merkezi, eğitim simülatörü, yer kontrol istasyonları ve yaklaşık 4.000 saatlik uçuş için yedek parça desteğini de kapsıyor.
İlk Rafale teslimatı 2024’te yapılmıştı
Fransa, Hırvatistan’a ilk altı Rafale jetini 2024 Nisan ayında teslim etmişti. Teslimat, Fransa’da eğitimlerini tamamlayan Hırvat pilotlar tarafından gerçekleştirilmişti. Başkent Zagreb’deki törene Cumhurbaşkanı Zoran Milanoviç, Başbakan Andrej Plenkoviç ve üst düzey askeri yetkililer katılmıştı.
Törende Milanoviç, “Bu gelişme, yalnızca bir savunma adımı değil, aynı zamanda geçmişimizi hatırlamak ve şehitlerimizi anmak için bir fırsattır” ifadelerini kullanmıştı. Başbakan Plenkoviç ise Rafale jetlerinin Hırvatistan’a uluslararası alanda yeni bir caydırıcılık ve saygınlık kazandıracağını söylemişti.
MiG-21 filosunun akıbeti
Hırvatistan Hava Kuvvetleri, yaklaşık 30 yıldır hizmet veren MiG-21 jetlerini kademeli olarak envanterden çıkardı. Son aktif MiG-21 görev uçuşunu 2024’ün sonlarında gerçekleştirdi.
Hırvat Hava Kuvvetleri Komutanlığı tarafından yapılan açıklamaya göre, bazı MiG-21’ler emekliye ayrılarak hava kuvvetlerine ait açık hava müzelerinde sergilenecek. Diğer bazı uçaklar ise teknik değerlendirmeye alındı; uygun görülenlerin yedek parça olarak kullanılması veya sınırlı eğitim amaçlı değerlendirilmesi planlanıyor.
Bazı kaynaklara göre Hırvatistan, elinde kalan MiG-21’leri dost ülkelere satış ya da hibe yoluyla değerlendirmeyi de göz önünde bulunduruyor. Ancak bu yönde henüz resmi bir açıklama yapılmadı.
Hırvatistan-Sırbistan hava gücü dengesi değişiyor
Hırvatistan’ın Rafale savaş uçaklarını envantere katması, Balkanlar’daki hava gücü dengelerinde dikkat çekici bir değişimi beraberinde getiriyor.
1990’lı yıllardan bu yana ağırlıklı olarak MiG-21 filosuyla faaliyet gösteren Hırvat Hava Kuvvetleri, artık Avrupa’nın en gelişmiş 4.5 nesil savaş uçaklarından biriyle donanmış durumdadır.
Bu gelişme, bölgedeki potansiyel rakiplerden biri olarak görülen Sırbistan ile arasındaki teknolojik farkı belirgin şekilde artırıyor. Sırbistan Hava Kuvvetleri hâlen Rus yapımı MiG-29 jetleriyle operasyonlarını sürdürüyor.
Her ne kadar MiG-29’lar modernizasyon süreçlerinden geçirilmiş olsa da, çok rollü görev kabiliyeti, radar sistemleri, silah entegrasyonu ve ağ merkezli harp yetenekleri açısından Rafale’lerle rekabet edebilecek düzeyde değiller.
Hırvatistan’ın bu adımı, yalnızca ulusal hava sahasını daha etkin koruma amacı taşımıyor; aynı zamanda NATO’nun doğu kanadında caydırıcılığı artırma yönünde de kritik bir hamle olarak değerlendiriliyor.
Sırbistan ise NATO üyesi değil ve savunma iş birliklerini daha çok Rusya ve Çin ekseninde kuruyor. Bu durum, iki ülke arasındaki savunma doktrinlerini ve uluslararası konumlarını da belirgin şekilde farklılaştırıyor.
Sonuç olarak, Rafale jetlerinin Hırvat filosuna katılması, sadece teknik bir üstünlük değil; aynı zamanda siyasi ve stratejik bir mesaj olarak da okunabilir.
Kaynak: Defence Post, France24
