Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, NATO liderler zirvesi için Lahey’de Almanya Başbakanı Friedrich Merz ile önemli bir görüşme gerçekleştirecek.
Görüşmenin merkezinde, Türkiye’nin Avrupa üretimi Eurofighter Typhoon savaş uçaklarını satın alma planı bulunuyor. Ankara, daha önce Almanya tarafından engellenen bu satışın siyasi engellerden arındırılarak tamamlanmasını hedefliyor. Erdoğan, bu adımın hem Türkiye’nin hava gücünü artıracağını hem de Avrupa ile savunma iş birliğini pekiştireceğini düşünüyor.
Türkiye, Eurofighter Typhoon’un en güncel modeli olan Tranche 4’ten 20’nin üzerinde savaş uçağı almayı planlıyor. Ayrıca daha uygun maliyetli ve hızlı teslim edilebilecek bazı modeller de değerlendiriliyor. Bu yüzden kaynaklarda alınacak uçak sayısı 20+20 olarak belirtiliyor. Yaklaşık 10 milyar avroluk bu pakette, MBDA tarafından geliştirilen uzun menzilli Meteor hava-hava füzeleri de yer alıyor. Bu füzelerin tedarikine dair haberler çıktığında, Yunanistan’dan itirazlar yükselmişti.
İlk teklif İngiltere’den, gözler Almanya’da
Türkiye, Eurofighter Typhoon savaş uçaklarını satın almak üzere ilk resmi fiyat teklifini Mart 2025’te İngiltere’den aldı. Bu teklif, uzun süredir devam eden müzakerelerde önemli bir eşik olarak değerlendiriliyor.
İngiltere, hem Eurofighter konsorsiyumunun bir üyesi olarak teknik-teklif sürecini yönlendiriyor hem de Türkiye ile savunma sanayisi alanında son yıllarda gelişen ilişkileri sayesinde süreci hızlandırmaya çalışıyor.
Satışın gerçekleşmesi için sadece İngiltere’nin desteği yeterli değil. Bilindiği gibi Eurofighter projesi; İngiltere, Almanya, İtalya ve İspanya’dan oluşan dört ülkelik bir konsorsiyum tarafından yürütülüyor. Bu nedenle her ülkenin ihracat onayı gerekiyor.
Alman karar vericileri ise geçmişte, Türkiye’nin Doğu Akdeniz’deki politikaları, Yunanistan ile ilgili gerilimler ve insan hakları gibi gerekçelerle Türkiye’ye yönelik savunma satışlarına karşı duruş sergiledi. Ancak Alman Genelkurmay Başkanı Orgeneral Carsten Breuer’in Berlin’deki son Eurofighter vetosu sırasında TUSAŞ tesislerini ziyaret etmesi, Almanya’daki savunma diplomasinin karışıklığını gün yüzüne çıkardı.
Dolayısıyla Türkiye, İngiltere’den gelen teklifin somutlaşması için Almanya’nın onayını bekliyor. Bu nedenle Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın NATO zirvesinde Almanya Başbakanı Friedrich Merz ile yapacağı görüşme, sürecin geleceği açısından kritik önemde olacak.
Erdoğan: “Savunma sanayi iş birliğine engel olunmamalı”
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, NATO zirvesi öncesinde yaptığı açıklamada, müttefik ülkeler arasındaki savunma sanayi ilişkilerine siyasi engeller konulmasını doğru bulmadığını vurguladı. Erdoğan, bu tür kısıtlamaların ittifak ruhuna zarar verdiğini ve NATO’nun ortak güvenlik anlayışıyla bağdaşmadığını söyledi.
“Biz, müttefikler arasında savunma tedarikinde bariyerler olmasını doğru bulmuyoruz. Türkiye’nin güvenliği, NATO’nun güvenliğidir” diyen Erdoğan, sadece uçak alımı değil, Leopard tankları ve denizaltılar gibi Alman üretimi diğer sistemlerde yaşanan gecikmelere de dikkat çekti.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın bu konudaki çıkışları, sadece savaş uçağı alımında değil, savunma sanayi iş birliğinde Almanya ile daha açık ve kesintisiz bir ilişki kurma niyetinde olduğunu ortaya koyuyor.
Merz: “Türkiye, NATO’nun güney kanadında temel ortak”
Almanya Başbakanı Friedrich Merz, göreve geldiği günden itibaren Türkiye ile ilişkileri güçlendirme konusunda olumlu mesajlar verdi. “Türkiye bizim için sadece bir müttefik değil, aynı zamanda NATO’nun güney kanadında istikrar sağlayan temel bir ortaktır” ifadelerini kullanan Merz, Ankara ile iş birliğini geliştirmeye kararlı olduklarını dile getirdi.
Merz’in bu açıklaması, Berlin’in geçmiş yıllarda Türkiye ile savunma ilişkilerinde daha mesafeli tutumunun yumuşadığına işaret ediyor. Almanya’nın, Eurofighter Typhoon savaş uçağı satışındaki kilit rolü düşünüldüğünde, Merz’in bu söylemi Türkiye’ye yönelik olumlu bir sinyal olarak değerlendiriliyor.
İki liderin hem Eurofighter hem de savunma alanında daha yapıcı ve çözüm odaklı bir yaklaşım benimseyebileceği beklentisi oldukça güçlü. Haliyle Eurofighter satışının önündeki siyasi engellerin kaldırılması konusunda Berlin’in tutumunun yumuşayabileceğine dair umutlar da olukça yüksek.
Erdoğan, Trump ile de görüşecek: F-16 tedariki ve F-35’e dönüş masada
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın NATO zirvesi kapsamında ABD Başkanı Donald Trump ile yapacağı görüşmede, Türkiye’nin hava gücünü modernize etmeye yönelik iki kritik başlığın masada olacağı belirtiliyor: F-16 tedarik süreci ve F-35 programına yeniden katılım talebi.
Türkiye, hâlihazırda ABD’den 40 adet yeni nesil F-16 Blok 70 savaş uçağı ve 79 adet F-16’nın modernizasyon kitlerini talep etmiş durumda. Ancak bu talep, uzun süredir ABD Kongresi’ndeki siyasi engellere takılıyor. Erdoğan, zirvede bu tedarik sürecinin önünü açmak için diplomatik süreci hızlandırmayı hedefliyor.
Diğer yandan Ankara, 2019 yılında Rusya’dan S-400 hava savunma sistemi satın almasının ardından çıkarıldığı F-35 programına da yeniden dâhil olmak istiyor. Gelecekte F-35 filosuna sahip olmak isteyen Türkiye, projeye dönmenin hem stratejik hem de ekonomik açıdan anlamlı olduğunu ve katkının sürmesi gerektiğini dile getiriyor.
Rusya – Ukrayna savaşı tüm şiddetiyle devam ederken Türkiye’nin bölgesel rolünün daha da önem kazanması, Washington-Ankara hattında yeniden bir normalleşme zemini oluşturabilir. Erdoğan, bu fırsatı değerlendirerek hem F-16 satışını hızlandırmak hem de F-35 konusunda belirsizliği sonlandırmak istiyor. Milli Savunma Bakanı Yaşar Güler’in açıklamalarına göre Eurofighter, F-35 ve F-16 programları, planlandığı şekilde devam ediyor.
Türkiye’nin savaş uçakları konusunda stratejisi değişiyor
Türkiye, sahip olduğu envanterdeki F-16 savaş uçaklarının büyük bölümünü modernize etmekle kalmayıp, hava kuvvetlerinin yapısını çeşitlendirmek için önemli adımlar atıyor.
Süreç, mevcut uçakların teknolojik açıdan çağdaş tehditlere karşı etkin kalmasını sağlamak amacıyla planlanıyor. Bu süreçte modernizasyon kitleri, F-35 ve F-16 tedarikinin yanısıra Türkiye, Eurofighter Typhoon gibi farklı bir platformu da filosuna katmayı hedefliyor.
Bu stratejik tercih neticesinde Türkiye, hava üstünlüğünü pekiştirmeyi ve bölgesel krizler karşısında esnek bir hava savunma kapasitesi oluşturmayı amaçlıyor. Ukrayna’daki savaşın getirdiği yeni güvenlik dinamikleri, Orta Doğu’daki istikrarsızlıklar ve Doğu Akdeniz’deki enerji rekabeti, Türkiye’nin hava gücünü güçlendirip çeşitlendirme stratejisine geçmesini zorunlu kıldı.
Türkiye, milli savaş uçağı KAAN, Hürjet ve Hürkuş projeleriyle de uzun vadede kendi özgün hava platformlarını üretme planlarını sürdürüyor.
Kaynak: Bloomberg, AA
