İçindekiler
Su-35 nedir?
Sukhoi Su-35, Su-27’nin geliştirilmiş türevi olan, tek kişilik, çift motorlu, süper manevra kabiliyetine sahip bir savaş uçağıdır. 4++ nesil avcı uçağı olarak sınıflandırılan Su-35, Rusya’nın hava üstünlüğü görevlerinde en güçlü platformlarından biridir. NATO kod adı Flanker-E/M olan Su-35, bazen “Super Flanker” olarak da anılmaktadır.
Su-35’in temel özellikleri nelerdir?
Su-35, güçlü motorları, gelişmiş radar sistemleri ve yüksek manevra kabiliyeti ile öne çıkar. İşte öne çıkan teknik detaylar:
| Özellik | Bilgi |
|---|---|
| Türü | Çok amaçlı, hava üstünlüğü avcı uçağı |
| Menşei | Sovyetler Birliği / Rusya |
| Üretici | Sukhoi / United Aircraft Corporation |
| İlk uçuş | Su-27M: 28 Haziran 1988, Su-35S: 19 Şubat 2008 |
| Hizmete giriş | Şubat 2014 |
| Üretim sayısı | Su-27M: 12, Su-35S: 150’den fazla |
| Durum | Aktif hizmette |
| Ana kullanıcılar | Rusya, Çin, Cezayir |
Su-35’in modernizasyon süreci
2002 yılında Rusya’nın yaşlanan Su-27 filosunu yenileme amacıyla Sukhoi ve KnAAPO, cam kokpit ve gelişmiş silah kontrol sistemlerini entegre etmeye başladı. Bu çalışmalar Su-27SM olarak adlandırıldı ve ilk uçuşunu Aralık 2002’de gerçekleştirdi. Projenin başarısı üzerine, 2003’te T-10BM kod adlı daha kapsamlı bir modernizasyon programı başlatıldı. Bu programın ürünü olan Su-35, beşinci nesil Su-57 öncesinde ara çözüm olarak tasarlandı ve birçok yeni teknolojiyle donatıldı.
Su-35’in tasarımında kanard yüzeyleri kaldırılmış, yerine vektörel itki nozülleri eklenmiştir. Ayrıca dikey kuyruk, kuyruk bomu ve arka kokpit yapısı küçültülmüş, gövde alüminyum, titanyum ve kompozit malzemelerle hafifletilmiştir. Bu sayede Su-35, Su-27M ile benzer kalkış ağırlığını korurken daha düşük boş ağırlığa ulaşmıştır.
Su-35’in tasarım özellikleri
- Gelişmiş aviyonikler ve radar sistemleri ile donatılmıştır.
- Vektörel itki kabiliyeti sayesinde olağanüstü manevralar yapabilir.
- Daha hafif ve dayanıklı malzemelerle gövde güçlendirilmiştir.
- Yakıt kapasitesi artırılarak menzil genişletilmiştir.
Su-35’in motor özellikleri
Su-35, AL-41F1S (117S) motorlarıyla donatılmıştır. Bu motorlar:
- Kuru itki: 86.3 kN
- Art yakıcı itki: 137.3 kN
- Vektörel itki kontrolü ile olağanüstü manevra kabiliyeti sağlar.
Motorlar, Su-35’in süper seyir kabiliyetini destekler ve uçağa 4++ nesil özellikler kazandırır.
Su-35’in silah sistemleri
Su-35 geniş mühimmat yelpazesiyle hem hava-hava hem de hava-yer görevlerinde etkin kullanılabilir:
| Silah Kategorisi | Detaylar |
| Hava-hava füzeleri | R-77, R-73, uzun menzilli R-37 |
| Hava-yer mühimmatları | Kh-29, Kh-31, Kh-59, KAB-500/1500 güdümlü bombalar |
| Top sistemi | 30 mm GSh-30-1 top |
Toplamda 12 harici istasyona sahip olan Su-35, çok yönlü silah taşıma kapasitesine sahiptir.
Su-35’in teknik özellikleri (Su-35S)
Genel özellikler
| Özellik | Değer |
| Mürettebat | 1 |
| Uzunluk | 21,9 m |
| Kanat açıklığı | 15,3 m |
| Yükseklik | 5,9 m |
| Kanat alanı | 62 m² |
| Boş ağırlık | 19.000 kg |
| Azami kalkış ağırlığı | 34.500 kg |
| Dahili yakıt kapasitesi | 11.500 kg |
| Motor | 2 × Saturn AL-41F1S turbofan |
| İtki | 86.3 kN (kuru), 137.3 kN (art yakıcı), 142.2 kN (acil güç) |
Performans
| Performans Özelliği | Değer |
| Azami hız | Mach 2.25 (2.400 km/sa) |
| Seyir hızı | Mach 1.1+ (süper seyir) |
| Menzil | 3.600 km |
| Muharebe menzili | 1.600 km |
| Ferry menzili | 4.500 km (ek yakıt tanklarıyla) |
| Servis tavanı | 18.000 m |
| Tırmanma hızı | 280 m/s |
| G limitleri | +9 |
| İtki/ağırlık oranı | 1.13 (yarı yakıt yüklü) |
Su-35’in operasyonel kullanımı
Su-35’in operasyonel kullanımı, farklı ülkelerdeki teslimatlar ve hizmete giriş süreçleri üzerinden değerlendirilebilir. Aşağıda Rusya, Çin ve İran’a dair genel maddeler halinde özet bilgiler yer almaktadır:
- Rusya: İlk üretim sözleşmesi 2009 MAKS Airshow’da imzalandı. 2011’de ilk teslimatlar yapıldı, 2014’te Rus Hava Kuvvetleri envanterine girdi. 2018’de tam operasyonel kapasiteye ulaştı. Günümüzde Rusya’nın farklı bölgelerinde aktif görev yapmaktadır.
- Çin: 2015 yılında 24 adet Su-35 için 2 milyar dolarlık anlaşma yapıldı. Teslimatlar Çin Halk Kurtuluş Ordusu Hava Kuvvetleri’ne gerçekleştirildi.
- İran: 2022’den itibaren İran’ın Su-35 tedariki gündeme geldi. 2023-2025 döneminde çeşitli anlaşmalar ve söylentiler olsa da kesin sayılar netlik kazanmamıştır.
Su-35’in potansiyel kullanıcıları
Su-35’in potansiyel kullanıcıları arasında farklı bölgelerden ülkeler yer almaktadır.
- Birleşik Arap Emirlikleri: 2017’de Su-35 için ön anlaşma imzalamaya hazırlanmış, ancak kesinleşmemiştir.
- Hindistan: FGFA (Su-57) programına alternatif olarak Su-35’in modernize edilmiş bir versiyonunu değerlendirmektedir. 114 çok amaçlı savaş uçağı alımı için açılan MMRCA 2.0 ihalesinde adaydır.
- Cezayir: 2019’da 14 Su-35 siparişi verdiği iddia edilmiştir, ancak resmi olarak doğrulanmamıştır.
- Türkiye: 2019’da F-35 programından çıkarılmasının ardından Rusya, Türkiye’ye Su-35 teklif etmiştir.
- Diğer ülkeler: Mısır, Vietnam, Kazakistan, Kuzey Kore, Pakistan ve Sudan Su-35’e ilgi göstermiştir, ancak resmi sipariş bulunmamaktadır.
Su-35’in rakipleri
Su-35, ABD’nin F-15 Eagle ve F/A-18 Super Hornet, Avrupa’nın Eurofighter Typhoon ve Fransız Dassault Rafaleuçaklarıyla rekabet etmektedir. Ayrıca Çin’in J-11 ve J-16 modelleri de Su-35 ile benzer sınıfta değerlendirilmektedir.
