Alman Gepard’ları Ukrayna cephesinde fark yaratıyor

Rusya – Ukrayna savaşı tüm şiddetiyle devam ederken, savaşın gidişatına etki eden silahlar yakın mercek altına alınıyor.

Bunlardan en dikkat çekeni de artık depolarda geri dönüşüme gitmeyi beklerken bir anda savaşın en ünlülerinden biri olan Gepard hava savunma sistemleri oldu.

Soğuk Savaş’ın mirası sahnede: Gepard yeniden doğdu

Ukrayna’daki savaş üçüncü yılına girerken, Alman yapımı Gepard hava savunma sistemleri adeta ikinci baharını yaşıyor. Bir dönem hizmet dışı bırakılan ve artık “hurda” olarak görülen bu sistemler, bugün Ukrayna’nın cephe hattında en güvenilen savunma araçlarından biri hâline geldi.

Alman basınına yansıyan Bundeswehr raporlarına göre, Gepard sistemleri; IRIS-T, Panzerhaubitze 2000 ve Leopard tankları gibi modern sistemlerin sahada yaşadığı sorunlara karşın, Ukraynalı askerlerden tam not alıyor. Sahada görev yapan bir Ukraynalı asker, Alman yetkililere verdiği demeçte “Bunlar elimizdeki en güvenilir, en etkili ve en çok sevilen sistemler” ifadelerini kullandı.

Sınırlı menzil, yüksek verimlilik

Gepard’ların başarısının temelinde, küçük ve hızlı hedeflere karşı yüksek tespit kabiliyeti ile 35 mm çift namlulu top sisteminin atış hızı yatıyor. Özellikle İran yapımı Shahed-136 kamikaze drone’ları gibi düşük irtifada uçan tehditlere karşı etkili olan sistem, daha gelişmiş ama maliyetli sistemlerle kıyaslandığında hem operasyonel hem ekonomik avantaj sağlıyor.

Royal United Services Institute (RUSI) tarafından yapılan bir analizde, silah bazlı hava savunma sistemlerinin, füzeli sistemlere göre angajman başına çok daha düşük maliyet sunduğu ve mühimmat temininde daha esnek olduğu vurgulanıyor.

Almanya 2022’den bu yana 55 Gepard teslim etti

Almanya, ilk olarak 26 Nisan 2022’de Ukrayna’ya Gepard gönderme kararını aldı. Başlangıçta Brezilya ve Katar gibi ülkelere satılmış araçların modernize edilmesiyle başlayan süreçte, Temmuz 2022’de ilk üç araç Ukrayna’ya ulaştı. Eylül ayı sonuna kadar bu sayı 30’a çıkarken, beraberinde 6.000 adet 35 mm mühimmat da gönderildi.

Aralık 2022’ye gelindiğinde Almanya, 7 adet daha Gepard’ı yeniden faaliyete geçirip teslim etmeyi planladı. Ancak Temmuz 2023 itibarıyla bu partiden sadece 4 adedi Ukrayna’ya ulaşabildi. Katar’dan satın alınan 15 adetlik bir başka grup ise Almanya tarafından orijinal satış fiyatının iki katından fazlasına geri alındı.

Toplamda Almanya, 22 Aralık 2023’e kadar 52 adet Gepard sistemini teslim etti. 2024 yılı başında da 15 adet yeni Gepard ve 259.680 adet mühimmat gönderildi.

ABD, Ürdün ve Hollanda’dan Gepard aldı

Ukrayna’ya yönelik hava savunma desteğinde önemli bir rol üstlenen Amerika Birleşik Devletleri, Gepard sistemlerinin tedariki için dikkat çekici bir satın alma süreci yürüttü. 2023 yılı içerisinde ABD Savunma Bakanlığı, Ukrayna Güvenlik Yardım Girişimi (USAI) fonlarıyla toplam değeri 118 milyon dolar olan bir anlaşma kapsamında açıklanmayan sayıda Gepard sistemi satın aldı. Pentagon, bu teslimatın 30 Mayıs 2024 tarihine kadar tamamlanacağını duyurdu.

Alman Savunma Bakanlığı’nın verilerine göre, bu alım kapsamında ilk etapta 30 adet Gepard’ın 2023 yılı sonuna kadar Ukrayna’ya gönderilmesi planlandı. Kasım 2023’te ise bu araçların tamamının, Ürdün’ün elinde bulunan 60 adet Gepard olduğu ortaya çıktı. ABD, bu sistemlerin tümünü Ukrayna adına satın aldı.

Ayrıca, Ukrayna’nın hava savunma kapasitesini artırmak amacıyla Hollanda’da ihtiyaç fazlası 60 adet Gepard da yaklaşık 21 milyon dolar karşılığında temin edildi. Böylece, ABD ve müttefikleri, farklı ülkelerden temin ettikleri emekli Gepard sistemlerini aktif görev için Ukrayna’ya kazandırmış oldu.

Mühimmat krizi: İsviçre’nin vetosu, Norveç’in çözümü

Sistemin başarısına rağmen, Gepard mühimmatlarının temini ciddi bir sorun olarak öne çıktı. Almanya ve Danimarka’nın elindeki İsviçre yapımı mühimmatlar, İsviçre’nin tarafsızlık politikası nedeniyle Ukrayna’ya gönderilemedi. Bu durum Almanya’yı alternatif kaynaklara yöneltti.

Norveç’ten temin edilen mühimmatlar ilk başta Gepard’larla uyumsuz olduğu için kullanılamadı ancak sorun Ağustos 2022’de çözüldü. Eylül sonuna kadar Ukrayna’ya yaklaşık 50.000 Norveç yapımı mermi teslim edildi. Rheinmetall ise bu sorunları aşmak için Almanya’da yeni bir mühimmat üretim tesisi kurdu ve 2023’ün son çeyreğinde üretime başladı.

Sahada test edildi, gerçek savaşta kanıtlandı

Gepard sistemleri savaş sahasında sadece teorik değil, pratik başarı da elde etti. 18 Ekim 2022’de Kiev üzerinde bir enerji santraline yönelen Kh-101 tipi Rus seyir füzesinin Gepard ile vurulduğu düşünülüyor. Bir başka birim ise 10’dan fazla Shahed-136 ve iki seyir füzesini etkisiz hâle getirdi.

Nisan 2023’te Gepard’ın ilk kaybı Lancet tipi mühimmatla yaşanmış gibi görünse de, ilgili videolarda sistemin büyük ölçüde sağlam kaldığı iddia ediliyor.

Eski sistemler geri dönerken yeni teknolojiler sorgulanıyor

Gepard’ın Ukrayna’daki başarısı, modern ve yüksek maliyetli sistemlerin her zaman en uygun seçenek olmadığını ortaya koyuyor. IRIS-T gibi sofistike füze sistemleri daha yüksek teknoloji sunsa da, maliyet-etki oranında Gepard gibi platformların daha avantajlı olabileceği görülüyor.

Alman Leopard tankları gibi yüksek profilli ama arızaya yatkın sistemlerle yaşanan sorunlar, silah sistemlerinin gerçek savaş koşullarında nasıl performans gösterdiği sorusunu gündeme getiriyor.

Ukrayna’daki bu gelişmeler, hava savunmasında esneklik ve maliyetin en az teknoloji kadar önemli olduğunu bir kez daha gözler önüne seriyor.

Gepard Hava Savunma Sistemi Özellikleri

Silah ve Radar Sistemleri

Radar ve Sensörler

Diğer Özellikler

Kaynak: Defence Post