İçindekiler
Yerli hava savunma sistemleri neden önemlidir?
Yerli ve milli hava savunma sistemleri, bir ülkenin savunma kabiliyetini bağımsız ve sürdürülebilir şekilde inşa etmesi açısından kritik öneme sahiptir. Dışa bağımlılığı azaltarak stratejik üstünlük sağlar ve olası tehditlere karşı hızlı, etkili cevap verilmesini mümkün kılar.
Çelik Kubbe nedir?
Çelik Kubbe, Türkiye tarafından geliştirilen kısa menzilli hava savunma sistemi konseptidir. Özellikle çok sayıda ve ani şekilde fırlatılan roket, İHA ve benzeri hava tehditlerine karşı şehirleri, kritik tesisleri ve birlikleri korumak amacıyla tasarlanmıştır. Yüksek reaksiyon hızı, çoklu hedef angajmanı ve modüler yapısıyla yerli ve özgün bir hava savunma çözümüdür.
Hangi yerli hava savunma sistemleri geliştirildi?
Türkiye son yıllarda hava savunma alanında önemli atılımlar yaparak farklı menzillere sahip sistemler geliştirmiştir. Bunlar kısa, orta ve uzun menzilli olmak üzere üç ana kategoriye ayrılır:
- Kısa menzilli sistemler: KORKUT, SUNGUR, ŞAHİN 130/40GL, GÖKDENİZ 100/35, 100/35/StA, GÖKSUR 100-N, GÖKBERK, GÖKER, GÖKDEMİR
- Orta menzilli sistemler: HİSAR-A+, HİSAR-A 150, HİSAR-O+, HİSAR-O 100, GÜRZ 150
- Uzun menzilli sistemler: SİPER 1, SİPER 2, ALKA
Kısa menzilli sistemler hangileridir?
Aşağıda Türkiye’nin yerli kısa menzilli hava savunma sistemleri listelenmiştir. Bu sistemler, özellikle İHA, seyir füzesi gibi tehditlere karşı etkili çözümler sunar:
- KORKUT
- SUNGUR
- ŞAHİN 130/40GL
- GÖKDENİZ 100/35, 100/35/StA
- GÖKSUR 100-N
- GÖKBERK
- GÖKER
- GÖKDEMİR
KORKUT
ASELSAN tarafından geliştirilen, hareketli unsurlar ile mekanize birliklerin hava savunmasını sağlamak üzere tasarlanmış bir sistemdir. 3 Silah Sistemi Aracı (SSA) ve 1 Komuta Kontrol Aracı (KKA) ile takım olarak çalışır. 35 mm Parçacıklı Mühimmat atabilen çift namlulu silah sistemiyle yüksek ateş gücü sağlar.
KORKUT genel özellikleri
| Özellik | Açıklama |
|---|---|
| Silah Sistemi | 35 mm KDC-02 çift namlulu, 1100 atım/dakika |
| Mühimmat | Parçacıklı ve klasik mühimmat, otomatik seçim |
| Takip ve Nişan | Entegre Atış Kontrol Radarı ve E/O algılayıcılar |
| Operasyon Yeteneği | Stabilize kule, hareket halindeyken atış |
| Komuta Kontrol | Üst seviye sistemlerle koordineli çalışabilme |
| Hedef Tipleri | Uçaklar, İHA’lar, seyir/havadan yere füzeler |
SUNGUR
ROKETSAN tarafından geliştirilen, omuzdan atılabilir kısa menzilli hava savunma füzesidir. Sabit ve döner kanatlı uçaklar ile insansız hava araçlarına karşı kullanılmak üzere geliştirilmiştir.
SUNGUR teknik özellikleri
| Özellik | Değer |
| Maksimum Menzil | 8 km |
| Minimum Menzil | 500 m |
| Maksimum İrtifa | 6 km |
| Operasyon Modu | Atış öncesi kilitlenme, “at-unut” yeteneği |
| Arayıcı Başlık | Otomatik hedef takibi, ±40° görüş açısı |
| Harp Başlığı | Yüksek infilaklı, kısmi delici, çarpma tapalı |
ŞAHİN 130/40GL
ASELSAN tarafından geliştirilen, 40 mm MK19 Mod3 bombaatar ile donatılmış kısa menzilli bir sistemdir. ATOM 40 mm akıllı mühimmat kullanarak hava tehditlerine karşı etkili olur.
ŞAHİN 130/40GL teknik verileri
| Özellik | Değer |
| Silah | 40 mm MK19 Mod3 Bombaatar |
| Mühimmat | ATOM 40 mm akıllı mühimmat |
| Mühimmat Kapasitesi | 64 adet |
| Yükseliş Ekseni Limiti | -10° / +60° |
| Yan Eksen Hareketi | n x 360° |
| Güç Beslemesi | 220 VAC |
| Güç Tüketimi | 2 kW maks |
| Sistem Ağırlığı | < 2500 kg |
| Boyutlar (ExBxY) | 2450 x 3720 x 2675 mm |
GÖKDENİZ 100/35
ASELSAN tarafından geliştirilen bu sistem, deniz platformları için özel olarak tasarlanmış yakın hava savunma sistemidir. Kara versiyonu 100/35/StA olarak adlandırılır ve sabit tesislerde veya taktik araçlarda kullanılabilir.
GÖKDENİZ teknik özellikleri
| Özellik | Açıklama |
| Silah Sistemi | 35 mm KDC-02 çift namlulu, 1100 atım/dakika |
| Mühimmat Sistemi | Parçacıklı ve klasik mühimmat, otomatik seçim |
| Sensörler | Atış Kontrol Radarı, E/O algılayıcılar, 3B arama radarı |
| Operasyon Yeteneği | Tam otonom, Savaş Yönetim Sistemi entegrasyonu |
| Hedef Tipleri | Füze, İHA, helikopter, uçak, su üstü hedefler |
| Test Performansı | Sea-skimming senaryo, yüksek hızlı hedef imhası (>180 m/s) |
GÖKSUR 100-N
ASELSAN tarafından geliştirilen GÖKSUR 100-N, deniz ortamına uygun, yüksek hassasiyetli güdümlü mermiler kullanan, yapay zeka destekli ve veri bağı ile donatılmış kısa menzilli bir hava savunma sistemidir.
GÖKSUR teknik özellikleri
| Özellik | Açıklama |
| Etkili Menzil | 15 km |
| Hedef Tipleri | İHA, uçak, helikopter, gemi-savar ve seyir füzeleri |
| Güdüm Sistemi | IIR başlık, çift yönlü kriptolu veri bağı, itki vektör kontrolü |
| Reaksiyon Yeteneği | Kısa reaksiyon süresi, yüksek manevra kabiliyeti |
| Modüler Tasarım | Farklı platformlara uyarlanabilir, Savaş Yönetim Sistemi entegrasyonu |
GÖKBERK
ASELSAN üretimi bu mobil lazer silah sistemi, İHA’lara karşı fiziksel ve işlevsel imha yeteneklerine sahiptir. 5kW sınıfı lazer silahı ve KANGAL karıştırıcı ile hem lazer hem elektronik harp görevlerini aynı anda yürütebilir.
GÖKER
Sabit tesis ve sınır savunması için geliştirilen bu sistem, 35 mm parçacıklı mühimmat (ATOM) ile donatılmış, çok alçak irtifa tehditlerine karşı etkili bir silah sistemidir. Bağımsız elektro-optik gözetleme sistemi, uzaktan komuta yeteneği ve esnek sensör entegrasyonu ile öne çıkar.
GÖKDEMİR
SUNGUR füzesinin çoklu lançer konfigürasyonuna sahip versiyonu olan GÖKDEMİR, hızlı intikal ve 360° tehdit imha kabiliyeti sunan döner taret yapısına sahiptir. 30-35 km etkili menzile sahip olup, çoklu hedef angajmanı ve ardışık atış kabiliyetine sahiptir.
Orta menzilli sistemler hangileridir?
Türkiye’nin yerli ve milli orta menzilli hava savunma sistemleri şunlardır:
- HİSAR-A+
- HİSAR-A 150
- HİSAR-O+
- HİSAR-O 100
- GÜRZ 150
HİSAR-A+
Kısa menzilli hava savunma sistemidir. FNSS ACV-30 zırhlı araç şasisi üzerine monte edilen dört dikey lançerden oluşur. Sistem, hava gözetleme radarı ve elektro-optik/kızılötesi algılayıcılarla desteklenmiştir. Gelişmiş versiyonu HİSAR-A 150 ile menzil ve hassasiyet artırılmıştır.
HİSAR-A+ teknik özellikleri
| Teknik Özellikler | HİSAR-A+ |
| Asgari Menzil | 2 km |
| Azami Menzil | 15+ km |
| Asgari İrtifa | 30 metre |
| Azami İrtifa | 8+ km |
HİSAR-O+
Orta menzilli versiyondur. Mercedes-Benz Zetros şasisi üzerine monte edilen dikey lançerlerle görev yapar. Elektro-optik ve radar yönlendirme sistemleriyle donatılmıştır. HİSAR-O 100 varyantı, farklı operasyonel ihtiyaçlara cevap vermek üzere optimize edilmiştir.
HİSAR-O+ teknik özellikleri
| Teknik Özellikler | HİSAR-O+ |
| Asgari Menzil | 3 km |
| Azami Menzil | 25+ km (RF versiyon: 35+) |
| Asgari İrtifa | 50 metre |
| Azami İrtifa | 15 km |
| Mach Hızı | Mach 2 |
GÜRZ 150
Çok maksatlı nokta hava ve füze savunma sistemi olan GÜRZ 150, çok alçak ve alçak irtifada geniş hedef spektrumuna karşı tam otonom yapısı ve özgün atış kontrol algoritmalarıyla etkili savunma sağlar. Modüler mimarisi sayesinde farklı tehdit türlerine karşı silah ve sensör çeşitliliği sunar.
GÜRZ 150 temel özellikleri
| Özellik | Açıklama |
| Hedef türleri | İHA’lar, seyir füzeleri, döner/sabit kanatlı hava araçları |
| Sensör sistemleri | AESA radar, IFF, EO suit, entegre takip, atış kontrol radarı |
| Silah sistemleri | 35 mm top, 4+4 alçak ve çok alçak irtifa füzeleri, soft-kill |
| Görev yetenekleri | 360° atış, hareketli görev, çoklu angajman, hızlı reaksiyon |
| Taşıyıcı platform | 8×8 taktik araç, “saklan-at-kaç” taktiğine uygun yapı |
| Koruma özellikleri | NBC koruma, elektromanyetik karıştırıcı |
Uzun menzilli sistemler hangileridir?
ALKA
ROKETSAN tarafından geliştirilen ALKA Yönlendirilmiş Enerji Silah Sistemi, lazer silahı ve elektro-optik hedef takip sistemleriyle mini/mikro İHA tehditlerine karşı etkili bir savunma sunar. Sistem, radar, EKS ve yapay zekâ destekli otomatik hedef tespitiyle sürü saldırılarına karşı yüksek performans gösterir. Gece-gündüz görev yapabilme, komuta merkezinden kontrol ve düşük maliyetli seri atış kabiliyeti ile öne çıkar.
ALKA temel özellikleri
| Özellik | Açıklama |
| Silah türü | Lazer silahı (yönlendirilmiş enerji) |
| Etkili tahrip menzili | 750 m |
| Hedef türleri | Mini/mikro İHA’lar, sürü saldırıları |
| Tespit sistemleri | Radar, EKS, elektro-optik sistem, yapay zekâ destekli otomatik tespit |
| Görev yetenekleri | Otomatik hedef takibi, sürü saldırı engelleme, gece-gündüz görev yapabilme |
| Komuta yeteneği | Komuta merkezinden yönetim, düşük atış maliyeti, nöroergonomi destekli arayüz |
SİPER
Türkiye’nin en gelişmiş hava savunma sistemi olan SİPER, uzun menzilli ve yüksek irtifalı tehditlere karşı geliştirilmiştir. Roketsan, ASELSAN ve TÜBİTAK SAGE tarafından ortak yürütülen projede, balistik füze ve uçak tehditlerine karşı koruma sağlanması hedeflenmiştir.
SİPER 1 ve SİPER 2 teknik özellikleri karşılaştırması
| Teknik Özellikler | SİPER 1 | SİPER 2 |
| Sistem Azami Önleme Menzili | 100+ km | 150+ km |
| Önleme İrtifası | 20+ km | 30+ km |
| Yanca Kapsama | 360° | 360° |
| Atış Yeteneği | Eğik Atış | Dik/Eğik Atış |
| Batarya Seviyesi Güdülebilecek Füze Sayısı | 20 | 20 |
Bu sistemler hangi teknolojileri kullanıyor?
Yerli hava savunma sistemlerinde kullanılan başlıca teknolojiler:
- Aktif radar arayıcı başlıklar
- Elektro-optik algılayıcılar
- Komuta kontrol yazılımları
- Veri link sistemleri
- Yüksek manevra kabiliyetine sahip füze teknolojileri
Bu teknolojiler, sistemlerin hedef tespiti, takibi ve imhasını başarıyla gerçekleştirmesine olanak tanır.
Kaynak: ASELSAN, ROKETSAN
