İçindekiler
İHA nedir?
İnsansız hava aracı (İHA), insan pilot bulunmaksızın uzaktan kumanda veya otonom kontrol sistemleriyle uçabilen hava taşıtlarıdır. Genellikle keşif, gözetleme, hedef tespiti, lojistik destek ve saldırı görevlerinde kullanılırlar. Askerî amaçların yanı sıra tarım, çevre izleme ve afet yönetimi gibi sivil alanlarda da yaygınlaşmaktadır.
Türkiye’de İHA teknolojisinin gelişimi nasıl oldu?
Türkiye, 2000’li yıllardan itibaren insansız hava araçları (İHA) alanında büyük bir atılım yaparak, savunma sanayisini yerli ve milli teknolojilerle güçlendirme yoluna gitmiştir. Başlangıçta ithal edilen sistemlerin yerine zamanla yerli çözümler geliştirilmiş, Bayraktar TB2, ANKA ve AKINCI gibi modellerle dünya çapında ses getiren projelere imza atılmıştır.
Türkiye’nin insansız hava araçları hangileri?
Türkiye’nin 2025 yılı itibariyle öne çıkan insansız hava araçları şunlardır:
- TUSAŞ ANKA
- TUSAŞ ANKA III
- TUSAŞ AKSUNGUR
- TUSAŞ ŞİMŞEK
- Bayraktar KIZILELMA
- Bayraktar AKINCI
- Bayraktar TB2
- Bayraktar TB3
- Bayraktar KALKAN DİHA
- Bayraktar MİNİ İHA
- STM KARGU
- HAVELSAN BAHA
- Vestel KARAYEL
TUSAŞ’ın geliştirdiği İHA’lar
ANKA
2010 yılında ilk kez hangardan çıkan ANKA, kendi kategorisinde dünyanın en iyi operatif sistemlerinden biridir. ANKA-S Projesi ile seri üretime geçmiş ve 400.000 saati aşkan uçuş süresiyle farklı kullanıcıların envanterinde yerini almıştır.
ANKA III
2023 yılında ilk uçuşunu gerçekleştiren ANKA III, yapay zekâ destekli sistemleri, 40.000 feet irtifa kapasitesi ve 0.7 Mach hızı ile dikkat çekiyor. Uçan kanat yapısı sayesinde düşük görünürlük sunuyor ve iç istasyonları ile yüksek taşıma kapasitesine sahip.
AKSUNGUR
Orta irtifa uzun havada kalış sınıfında yer alan AKSUNGUR, çift turbo şarjlı dizel motorlarla 40.000 feet’e kadar çıkabiliyor. 41 saat havada kalma süresi ve 1 ton faydalı yük kapasitesiyle hem askerî hem sivil görevlerde kullanılıyor.
ŞİMŞEK
TSK’nın hava savunma birliklerinin eğitim ihtiyaçlarına yönelik geliştirilen bu yüksek hızlı hedef uçak sistemi, 45 dakikaya kadar havada kalabiliyor, 25.000 feet irtifaya çıkabiliyor ve çeşitli radar İz arttırıcılar ve faydalı yükler taşıyabiliyor.
BAYKAR’ın geliştirdiği İHA’lar
Bayraktar KIZILELMA
Jet motorlu, düşük radar izi ve sınavı gemi uyumlu yapısı ile öne çıkan bu sistem, geleceğin muharip insansız hava aracı olma yolunda ilerliyor. KIZILELMA’nın sahip olduğu gelişmiş sensörler, yüksek manevra kabiliyeti ve otonom sistemleri sayesinde hem hava-hava hem de hava-yer görevlerinde kritik roller üstlenmesi bekleniyor. Ayrıca yapay zekâ destekli karar alma altyapısı, gelecekteki savaş doktrinlerine entegrasyonunu kolaylaştırıyor.
Bayraktar AKINCI
Yüksek irtifa ve uzun menzil yetenekleriyle çok yönlü taarruz ve istihbarat kabiliyetleri sunuyor. AKINCI, elektronik harp, sinyal istihbaratı ve çeşitli mühimmatlarla donatılabilirlik özellikleri sayesinde çok amaçlı operasyonlarda tercih ediliyor. Aynı zamanda insanlı savaş uçaklarıyla koordineli çalışabilme kapasitesi, modern muharebe sahalarının vazgeçilmez bir unsuru olmasını sağlıyor.
Bayraktar TB2
Uzun süre havada kalabilen TB2, kara operasyonlarında aktif olarak kullanılmakta, hedef tespiti ve hassas vuruş kabiliyeti ile öne çıkmaktadır. Düşük maliyetli operasyonel yapısı, geniş kullanıcı ağı ve sürekli geliştirilen yazılım altyapısıyla hem yurt içi hem de yurt dışı görevlerde yüksek verimlilik sunmaktadır.
Bayraktar TB3
TB2’nin geliştirilmiş versiyonu olan TB3, deniz platformlarından kalkış ve iniş yapabilme yeteneğiyle özellikle TCG Anadolu gibi SİHA uyumlu gemiler için tasarlanmıştır. TB3, katlanabilir kanat yapısıyla sınırlı alanlarda konuşlandırılabilirken, elektro-optik sistemler ve farklı mühimmat tipleriyle çok yönlü görevlerde kullanılabilmektedir.
Bayraktar KALKAN DİHA
Dikine iniş kalkış yapabilen KALKAN, pist gereksinimini ortadan kaldırarak esnek kullanım avantajı sağlar. Keşif ve gözetleme görevlerinde yüksek manevra kabiliyeti sunar.
Bayraktar MİNİ İHA
Kompakt yapısı ve hafifliği sayesinde hızlı konuşlandırılabilir. Anlık istihbarat toplama, hedef tespiti ve kısa mesafeli operasyonlarda güvenlik güçlerine etkin destek sağlar. Özellikle sınır hattı, yerleşim alanları ve karmaşık arazi koşullarında etkin kullanım sunar.
Diğer önemli sistemler
STM KARGU
Otonom döner kanatlı kamikaze İHA olarak bilinen KARGU, özellikle asimetrik tehditlere karşı etkili bir çözüm sunuyor. Kompakt yapısı, yüksek manevra kabiliyeti ve hedef üzerine kilitlenme özelliği sayesinde dar alanlarda bile etkin bir şekilde kullanılabiliyor. Gelişmiş yapay zekâ sistemleri sayesinde düşman unsurlarını tanıyabiliyor ve çoklu hedefe angajman sağlayabiliyor. KARGU, tekli ya da sürü konseptiyle kullanılabilme özelliği ile modern savaş konseptlerine uyum sağlıyor.
HAVELSAN BAHA
Yüksek irtifa, geniş alan gözetleme kapasitesiyle dijital birlik konseptine katkı sağlıyor. BAHA, sabit ve döner kanatlı unsurların birlikte çalışabildiği yapısıyla keşif, gözetleme, veri aktarımı ve haberleşme desteği gibi görevleri üstlenebiliyor. Modüler tasarımı sayesinde farklı görevler için özelleştirilebilen BAHA, sınır güvenliği, terörle mücadele ve doğal afetlerde durumsal farkındalık sağlama amacıyla da kullanılabiliyor.
Vestel KARAYEL
Taktik sınıfta yer alan bu sistem, güvenlik kuvvetlerine uzun menzilli gözlem imkânı sunuyor. 20 saatten fazla havada kalabilme süresi, elektro-optik ve kızılötesi sensörlerle donatılmış yapısı sayesinde gece ve gündüz görevlerinde yüksek performans sağlıyor. Tam otonom kalkış, uçuş ve iniş sistemleri ile operasyonel kolaylık sunan KARAYEL, NATO standartlarına uygun olarak geliştirildiği için uluslararası görevlerde de kullanılabilme potansiyeline sahip.
İHA’lar hangi alanlarda kullanılıyor?
Savunma ve güvenlik
Terörle mücadele, sınır güvenliği ve asimetrik tehditlere karşı İHA’lar aktif olarak kullanılıyor. Anlık görüntü aktarımı ve hedef tespiti ile operasyonel verimliliği artırıyor.
Afet yönetimi ve arama kurtarma
Deprem, sel gibi doğal afetlerde İHA’lar, ulaşılamayan bölgelerde görüntüleme ve canlı tespiti için kullanılıyor. Bu alan, 2025’te daha fazla otonom sistemle destekleniyor.
Tarım ve çevre izleme
Türkiye’de tarımsal verimliliği artırmak için İHA’lar toprak analizinden zirai ilaçlamaya kadar pek çok alanda kullanılıyor. Orman yangınlarının erken tespiti ve çevresel izleme çalışmaları da bu kapsama giriyor.
