6 Mayıs 2025 tarihinde Ukrayna ile Rusya arasında 205 kişilik kapsamlı bir esir takası gerçekleştirildi. Her iki ülke, 205’er askeri karşılıklı olarak serbest bıraktı. Takas, Birleşik Arap Emirlikleri’nin diplomatik arabuluculuğunda hayata geçirildi. Ukrayna tarafı, esirlerin büyük bölümünün çeşitli birliklerden gelen askerler olduğunu belirtirken, Rusya Savunma Bakanlığı da serbest kalan askerlerin Belarus üzerinden ülkeye sevk edildiğini açıkladı.
Zelenskiy: “Halkımız özgür, halkımız evde”
Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy, sosyal medya üzerinden yaptığı açıklamada, “Halkımız özgür. Halkımız evde.” diyerek kamuoyuna müjde verdi. Zelenskiy, esir alınan askerlerin Mariupol başta olmak üzere çeşitli cephe hatlarında görev yaptığını, yaşları ve görev yerleri farklı olan bu kişilerin Rusya’nın farklı bölgelerine dağılmış esir kamplarında tutulduğunu söyledi. Askerlerin, sistematik olarak insanlık dışı muamelelere maruz bırakıldığını dile getiren Zelenskiy, “Her gün halkımız için mücadele ediyoruz. Her birini eve getirmek için elimizden gelen her şeyi yapacağız.” ifadelerini kullandı.
Ukrayna Kamu Yayın Kurumu’nun aktardığına göre, serbest bırakılan askerlerin çoğu Azovstal çelik fabrikası ve Donetsk çevresindeki yoğun çatışmalarda görev yapmış kişilerden oluşuyor. Bazı askerlerin yaklaşık iki yıldır esir tutulduğu bildirildi.
Rusya Savunma Bakanlığı: “BAE arabuluculuğunda gerçekleşti”
Rusya Savunma Bakanlığı da konuya ilişkin yaptığı yazılı açıklamada, 205 Rus askerinin Ukrayna tarafından serbest bırakıldığını ve Belarus’a getirildiklerini, burada sağlık kontrollerinden geçirildikten sonra ülkeye döndürüleceklerini bildirdi. Açıklamada, esir değişiminin Birleşik Arap Emirlikleri’nin insani arabuluculuğu sayesinde gerçekleştirildiği belirtildi. Bakanlık, bu askerlerin çatışma sırasında gösterdikleri görev sadakatinden övgüyle bahsetti.
Esaret koşulları ve ihlaller
Ukrayna İnsan Hakları Komiseri Dmytro Lubinets’in daha önceki açıklamalarına göre, Rusya’nın kontrolündeki esir kamplarında Ukraynalı askerlere yönelik sistematik kötü muamele, izolasyon, fiziki şiddet ve psikolojik baskı vakaları belgelenmiş durumda. Uluslararası Kızılhaç Komitesi ve BM İnsan Hakları İzleme Misyonu, esirlerin bazı kamplarda temel tıbbi hizmetlerden mahrum bırakıldığını rapor etti.
Bu takas, Şubat 2022’de başlayan savaşın ardından gerçekleştirilen 64. esir değişimi oldu. 2025 yılı içerisinde gerçekleşen beşinci esir takası olma özelliğini de taşıyan bu süreçte, yalnızca 19 Nisan’da yapılan bir önceki değişimde 277 Ukraynalı asker serbest bırakılmıştı. Ukrayna’nın Esirlerle İlgili Koordinasyon Merkezi, bu defa serbest kalan 205 esirin 202’sinin er, 3’ünün ise subay olduğunu açıkladı.
Esir değişimi süreci haftalar süren diplomatik temasların sonucunda gerçekleşti. Hem Ukrayna hem Rusya tarafında yer alan müzakere ekiplerinin yanı sıra, Birleşik Arap Emirlikleri diplomatik kanallar üzerinden güvenli iletişim sağladı. Abu Dabi merkezli diplomatik kaynaklara göre, görüşmeler gizlilik içinde yürütüldü ve nihai karar son 48 saat içinde alındı. BAE, daha önce de insani yardım konularında iki taraf arasında arabulucu rolü üstlenmişti.
Ukrayna kamuoyunun tepkisi
Takasın ardından Ukrayna genelinde özellikle sosyal medyada sevinç mesajları yayıldı. Serbest bırakılan askerlerin aileleri, Kiev’de düzenlenen karşılama törenlerinde duygusal anlar yaşadı. Ukrayna Silahlı Kuvvetleri ve İçişleri Bakanlığı, askerlerin dönüşünü ulusal moral açısından önemli bir adım olarak değerlendirdi.
Hem Ukrayna hem de Rusya, sürecin gerçekleşmesine katkı sunan Birleşik Arap Emirlikleri’ne teşekkür etti. BAE’nin taraflar arasındaki müzakerelerde güvenli kanal sağladığı ve süreci kolaylaştırdığı bildirildi. Esir değişimleri, savaşın insani boyutunun uluslararası diplomasi yoluyla ele alınabileceğini göstermesi açısından önemli bir gelişme.
