Kolombiya, hava kuvvetleri modernizasyon çalışmaları kapsamında uzun süren çabaların sonuncun nihayet bir anlaşma imzaladı. Eskiyen İsrail yapımı Kfir uçaklarını yenilemek isteyen Kolombiya özellikle bu uçakların bakım ve onarımı kısımında sorun yaşıyordu. Kolombiya hükümeti, Gazze’ye yönelik saldırıları nedeniyle İsrail ile diplomatik ilişkilerini kesmesinin ardından, bu ülkeye ait Kfir savaş uçaklarını hizmetten çıkarma sürecini hızlandırdı. Yerine, İsveçli SAAB firmasından Gripen model savaş uçakları satın alınacağı açıklandı.
Aslında Kolombiya’nın Kfir uçaklarını değiştirme yönündeki arayışları yeni değil. Hükümet daha önce de hava filosunu modernize etmek için çeşitli girişimlerde bulunmuş, hatta SAAB, Dassault ve Lockheed Martin gibi üreticilerle görüşmeler gerçekleştirilmişti. Ancak bu planlar, özellikle yüksek alım maliyetleri ve finansman olanaklarının sınırlılığı nedeniyle hayata geçirilememişti. İsrail ile yaşanan diplomatik kriz ise bu süreci hızlandırdı ve Kolombiya’yı somut bir alım kararı almaya zorladı. Öte yandan ABD’nin Kolombiya’nın Gripen alımını engellediği iddia edilmişti, sürecin bu nedenle yavaş ilerlediği öne sürülmüştü. Ancak bu iddialar SAAB tarafından reddedilmişti.
Mevcut koşullarda Saab’ın sunduğu teklif, teknik yeterliliğin yanı sıra finansal olarak da daha ulaşılabilir bir seçenek olarak öne çıkmış görünüyor.
24 Gripen uçağı alınması planlanıyor
Kolombiya Havacılık ve Uzay Kuvvetleri Komutanı Carlos Fernando Silva, SAAB ile yapılan sözleşmenin detayları üzerinde çalışıldığını belirtti. Planlanan alım sayısı 24 olarak açıklansa da, bu rakamın nihai sözleşmeye göre değişebileceği ifade edildi. Silva, mevcut Kfir uçaklarının yeni filonun hizmete alınmasına kadar çalışmaya devam edeceğini ve Gripen’lerin gelmesiyle kademeli olarak değiştirileceğini aktardı. Aynı zamanda Gripen-e uçaklarının teklif edildiği de belirtiliyor.
Gripen savaş uçakları, modern aviyonik sistemleri ve çok rollü görev kapasitesiyle dikkat çekiyor. SAAB CEO’su Micael Johansson, Kolombiya’nın bu tercihiyle Güney Amerika’daki iş birliklerinin genişleyebileceğini ifade etti.
Hangi uçak daha iyi ? Kfir vs Gripen
| Kfir (İsrail) | Gripen (İsveç) | |
|---|---|---|
| Hizmete giriş yılı | 1980’ler | 1997 |
| Üretici | Israel Aerospace Industries | SAAB |
| Maksimum hız | Mach 2.3 (yaklaşık 2.440 km/saat) | Mach 2 (yaklaşık 2.130 km/saat) |
| Menzil | 1.300 km | 3.200 km |
| Aviyonik sistem | Eski nesil | Gelişmiş dijital sistemler |
| Silah taşıma kapasitesi | Yaklaşık 5.500 kg | Yaklaşık 6.500 kg |
| Çok rollü görev | Sınırlı | Evet |
| Bakım ve yedek parça | Yalnızca İsrail’den sağlanabiliyor | Küresel tedarik ve destek ağı |
Tablodaki verilere ek olarak, Kfir uçakları tasarımı itibarıyla daha ağır ve daha fazla yakıt tüketen bir platform olarak öne çıkarken, Gripen daha düşük işletme maliyeti ve modern görev yazılımlarıyla operasyonel esneklik sağlayabiliyor. Ayrıca Gripen, daha kısa pistlerden kalkış yapabilme ve daha kolay bakım yapılabilirlik gibi avantajlarıyla öne çıkıyor. Bu yönleriyle Gripen, sadece teknik üstünlük değil, sürdürülebilirlik açısından da daha avantajlı bir seçenek.
İsrail uçakları FARC’a karşı operasyonlarda kullanılmıştı
Kolombiya’nın 1980’lerin sonlarında İsrail’den aldığı 22 adet Kfir savaş uçağı, ülkenin uzun süren iç savaşında önemli rol oynadı. Özellikle sol görüşlü Kolombiya Devrimci Silahlı Güçleri’ne (FARC) karşı operasyonlarda kullanılan bu uçaklar, FARC’ın barış masasına oturmasında etkili olduğu dile getiriliyor. 2016’da imzalanan barış anlaşmasıyla FARC silah bırakmış, bazı ayrılıkçı gruplar dışında örgütün büyük kısmı siyasete geçiş yapmıştı.
İsrail ile diplomatik ilişkiler 2024’te koparıldı
Kolombiya Devlet Başkanı Gustavo Petro, 2024 yılında İsrail’in Gazze’ye yönelik saldırılarını “soykırım” olarak nitelendirerek ülkesinin İsrail ile diplomatik ilişkileri kestiğini duyurdu. Petro, bu kararın yalnızca diplomatik değil, askeri ve ticari alanlardaki iş birliklerinin de sonlandırılması anlamına geldiğini vurguladı. Alınan bu karar doğrultusunda, Kolombiya’daki İsrail Büyükelçiliği faaliyetlerini durdurdu ve Kolombiya’nın Tel Aviv’deki diplomatik temsilciliği de geri çağrıldı.
İlişkilerin kesilmesi, Kolombiya Silahlı Kuvvetleri’nin kullandığı İsrail menşeli ekipmanların bakımı ve lojistik desteği açısından zorluklar yarattı. Özellikle yalnızca İsrailli firmaların bakımını yapabildiği Kfir savaş uçaklarının idamesi ciddi bir sorun haline geldi. Bu durum, yeni savaş uçağı arayışlarını hızlandırdı ve Saab ile yürütülen Gripen tedarik süreci daha kritik bir hale geldi.
Gripen tercihinin altında yatan nedenler
Kolombiya’nın SAAB Gripen savaş uçaklarını tercih etmesi, bazı çevrelerde İsrail’e karşı bir siyasi duruş olarak yorumlansa da, bu kararın temelinde operasyonel zorunluluklar yatmaktadır. Eskiyen ve bakım maliyetleri artan Kfir uçakları, yalnızca İsrailli firmaların desteğiyle çalışabilmekteydi. İsrail ile ilişkilerin sona ermesi, bu uçakların etkinliğini ve sürdürülebilirliğini ortadan kaldırmıştır.
Buna karşılık Gripen, uluslararası bakım ve yedek parça ağına sahip, daha modern ve çok rollü görevler için uygun bir uçak. Bu nedenlerle Kolombiya, hava kuvvetlerinin operasyonel kapasitesini artırmak ve dışa bağımlılığı azaltmak amacıyla İsveçli SAAB firmasının teklifine yöneldi. Karar, askeri modernizasyon açısından teknik bir zorunluluk olarak değerlendirilerek, siyasi gerekçelerden ziyade stratejik ve lojistik faktörlere dayandırılabilir.
Kaynak: İHA, Eltiempo
