Hindistan'dan beşinci nesil savaş uçağı AMCA için yeni adım

Hindistan Savunma Bakanlığı tarafından, beşinci nesil savaş uçağı projesi AMCA'nın (Advanced Medium Combat Aircraft) yürütme modeli onaylandı.

Yeni yürütme modeli, projede yer alacak şirketlerin bağımsız, ortak girişim veya konsorsiyum şeklinde katılımına olanak tanıyor. Bu adım, Hindistan'ın "Aatmanirbhar Bharat" (Kendine Yeten Hindistan) vizyonu kapsamında savunma sanayisini yerlileştirme hedefinin bir parçası.

Yürütme modeli, hem kamu hem de özel sektör şirketlerine rekabetçi bir şekilde eşit fırsatlar sunuyor. Ancak katılım gösterecek olan firmaların Hindistan yasalarına uygun şekilde kurulmuş yerli şirketler olması şart koşuluyor. ADA (Aeronautical Development Agency) tarafından yönetilecek olan programın geliştirme aşaması için kısa süre içinde bir İlgi Beyanı (Expression of Interest - EoI) yayımlanması bekleniyor.

AMCA'nın özellikleri ve takvim

İlk olarak 2010 yılında açıklanan AMCA, Hindistan'ın tamamen yerli imkanlarla geliştirilen beşinci nesil savaş uçağıdır. Çift motorlu yapısı ve düşük radar izi sağlayan tasarımıyla, hem hava üstünlüğü hem de derin taarruz görevlerinde etkili olacak şekilden tasarlandı. Uçakta iç silah bölmesi, radar emici malzemeler ve gelişmiş aviyonik sistemler yer alacağı da bilgiler dahilinde.

Yüksek manevra kabiliyeti, AESA radar gibi modern teknolojiler ve yapay zekâ destekli görev sistemleriyle donatılması planlanan AMCA, Hindistan'ın bölgesel caydırıcılık ve yerlilik stratejilerinin bir parçası.

Projenin tasarımı, Hindistan Savunma Bakanlığı'na bağlı Havacılık Geliştirme Ajansı (Aeronautical Development Agency - ADA) tarafından gerçekleştiriliyor. Üretim süreci ise Hindustan Aeronautics Limited (HAL) tarafından yürütülüyor. İlk prototipin 2028-2029 yılları arasında tamamlanması planlanıyor. Hindistan Hava Kuvvetleri için 125 adetlik bir üretim hedefi belirlenmiş durumda. İlk uçuş testlerinin ardından seri üretime geçilecek olan AMCA'nın, 2034 yılı itibarıyla envantere alınması öngörülüyor.

Rafale Olayı ve Teknoloji Egemenliği Arayışı

Birçok ülke için kendi üretimi olmayan savaş uçaklarının kullanımında öne çıkan yazılım problemi söz konusu. Bir uçağı üstün yetenekleri ile muharebe alanında kullanabilmek tamamen üzerinde söz sahibi olduğunuz anlamına gelmiyor. Savaş uçaklarının yazılım ve kodlarını geliştirici firma sizin ile paylaşmadığın da bu uçakları kendi operasyonel ihtiyaçlarınıza göre şekillendirip kendi mühimmatlarınızı entegre edemeyebiliyorsunuz.

Bu noktada savunma alanında elini güçlü tutmak isteyen her ülke kendi savaş uçaklarını geliştirme çabasında. Hindistan'ın Rafale uçakları ile ilgili Fransız şirket Dassasult ile yaşadığı gerilim de bu açıdan bir örnek oluşturuyor.

Hindistan ile Fransa arasında yapılan anlaşma kapsamında teslim edilen Rafale’lerin görev bilgisayarı kodları ve yazılım altyapısına tam erişim verilmedi. Fransız Dassault firması, uçakların kaynak kodlarını Hindistan tarafına devretmeyi reddetti. Bu durum, Hint Hava Kuvvetleri’nin uçakları kendi stratejik ihtiyaçlarına göre özelleştirme kabiliyetini sınırlandırdı.

Bu teknik kısıtlamanın ciddiyeti, Mayıs 2025’te Pakistan ile yaşanan sınırlı çatışma sırasında açık şekilde ortaya çıktı. Keşmir bölgesine yönelik gerçekleştirilen hava operasyonları sırasında bir Hint Rafale uçağının düşürüldüğü iddia edildi. Yerel kaynaklara ve açık kaynak analizlerine göre, uçağın elektronik harp karşı önlemlerinde yaşanan zafiyetin, görev sistemlerinin yerel kontrol eksikliğinden kaynaklandığı öne sürüldü. Olayın ardından, Dassault’un kaynak kodları paylaşmayı yine reddettiği, böylece Hindistan’ın uçak üzerindeki tam egemenliğini sağlayamadığı gündeme geldi.

Bu gelişmeler, “kontrol edemediğin silah senin değildir”düşüncesinin askeri stratejide ne kadar önemli olduğunu ortaya koymuş oldu.