Boeing EA-18G Growler savaş uçağı nedir, özellikleri nelerdir?

Boeing EA-18G Growler, Amerikan yapımı, uçak gemisi konuşlu bir elektronik harp uçağıydı ve iki kişilik F/A-18F Super Hornet platformu temel alınarak geliştirilmişti. Uçak, Amerika Birleşik Devletleri Donanması envanterinde uzun yıllar görev yapan Northrop Grumman EA-6B Prowler uçaklarının yerini aldı.

Growler’ın elektronik harp yetenekleri büyük ölçüde Northrop Grumman tarafından geliştirilen sistemlere dayanıyordu. EA-18G’nin seri üretimi 2007 yılında başladı ve 2009 yılının sonlarına doğru ABD Donanması’nda operasyonel hizmete girdi.

Gereksinimler ve ilk çalışmalar

EA-18G programının temeli, 15 Kasım 2001 tarihinde Boeing tarafından gerçekleştirilen bir uçuş gösterimiyle atıldı. Bu gösterimde, ALQ-99 elektronik harp sistemiyle donatılmış bir F/A-18F uçağı, EA-18 Havadan Elektronik Saldırı konsept uçağı olarak ilk uçuşunu başarıyla gerçekleştirdi. Bu uçuş, Super Hornet platformunun elektronik harp görevleri için uygun olduğunu ortaya koydu.

Aralık 2003’te ABD Donanması, EA-18G’nin geliştirilmesi amacıyla Boeing’e resmî bir sözleşme verdi. Program kapsamında Boeing ana yüklenici olarak ön gövde ve kanatların üretimini üstlendi ve nihai montaj faaliyetlerini yürüttü. Northrop Grumman, orta ve arka gövde bölümlerini ve Growler’ın ana elektronik harp sistemlerini tedarik etti. Bu dönemde ABD Donanması, yaklaşık 90 adet EA-18G tedarik etmeyi planladı.

Test süreci, deneme uçuşları ve üretim süreci

İlk EA-18G test uçağı 22 Ekim 2004’te üretime girdi. EA-1 olarak adlandırılan bu uçak, 3 Ağustos 2006’da St. Louis’de ilk uçuşunu yaptı ve daha sonra NAS Patuxent River Deniz Hava Üssü’ne nakledildi. EA-1, ağırlıklı olarak Hava Muharebe Ortamı Test ve Değerlendirme Tesisi’nde bulunan yankısız odada yer testlerini destekledi.

Nisan 2006’da yayımlanan ABD Hükümet Hesap Verebilirlik Ofisi (GAO) raporu, EA-18G’de kullanılan elektronik harp sistemlerinin henüz tam olgunluğa ulaşmadığını belirtti. Raporda, bu durumun ilerleyen aşamalarda maliyet artışlarına ve zamanlama gecikmelerine yol açabileceği vurgulandı. GAO, geçiş sürecinde EA-6B Prowler uçakları için ek ICAP III modernizasyonları yapılmasını ve EA-18G tedarik planlarının yeniden yapılandırılmasını önerdi.

İkinci test uçağı EA-2, 10 Kasım 2006’da ilk uçuşunu gerçekleştirdi ve 29 Kasım 2006’da NAS Patuxent River’a teslim edildi. EA-2, başlangıçta Atlantik Test Alanı’nda uçuş testlerine katıldı, daha sonra California’daki China Lake Deniz Hava Silahları İstasyonu’nda bulunan Elektronik Muharebe Sahası’na konuşlandırıldı. Her iki uçak da VX-23 “Salty Dogs” test filosuna atandı.

ABD Savunma Bakanlığı, 2007 yılında EA-18G programının düşük oranlı ilk üretimine onay verdi. Bu uçaklar, başlangıçta Growler konfigürasyonunda üretilmedikleri için ABD Donanması tarafından NEA-18G olarak adlandırıldı. Haziran 2008 itibarıyla uçuş test programında toplam beş Growler görev yaptı.

2009 yılının üçüncü çeyreğinde tam ölçekli üretime geçilmesi onaylandı ve Boeing üretim kapasitesini artırmayı planladı. Şubat 2011’de yapılan değerlendirmelerde EA-18G’nin operasyonel uygunluğu sorgulandı, ancak Aralık 2011’de gerçekleştirilen testler sonucunda Growler yazılımının operasyonel olarak etkili ve uygun olduğu sonucuna varıldı.

Elektronik Harp yeteneği

EA-18G Growler’ın uçuş performansı, F/A-18E/F Super Hornet ile büyük ölçüde benzerlik gösterdi. Bu özellik, Growler’ın yalnızca uzaktan radar karıştırma görevlerini değil, aynı zamanda saldırı paketlerine refakat eden elektronik harp görevlerini de yerine getirmesini sağladı. Growler uçakları, bir taarruz görevinin tüm safhalarında F/A-18’lere eşlik etti.

Elektronik harp görevleri sırasında uçuş stabilitesini artırmak amacıyla kanat ve aerodinamik yüzeylerde çeşitli yapısal değişiklikler yapıldı. Growler, gövde yapısı, AN/APG-79 AESA radarı ve AN/AYK-22 mühimmat yönetim sistemi dâhil olmak üzere Super Hornet ile %90’dan fazla ortak bileşen kullandı. Dahili 20 mm topun çıkarılmasıyla elde edilen hacim, elektronik harp sistemlerinin entegrasyonu için değerlendirildi.

Kanat uçlarına yerleştirilen AN/ALQ-218 geniş bant alıcılar ve ALQ-99 taktik karıştırma podları, Growler’ın elektronik harp kabiliyetinin temelini oluşturdu. EA-18G, beş adede kadar ALQ-99 karıştırma podu taşıdı ve görev konfigürasyonuna bağlı olarak AIM-120 AMRAAM veya AGM-88 HARM füzeleriyle donatıldı.

Ağ merkezli elektronik harp

EA-18G Growler, ağ merkezli harp konsepti kapsamında birden fazla uçakla koordineli şekilde çalışacak biçimde kullanıldı. Birbirine bağlı üç Growler, düşman radyo frekans kaynaklarını gerçek zamanlı olarak tespit edebildi ve bu kaynaklar için hassas hedefleme izleri oluşturdu. Bu yöntemle, sinyal kaynağının konumu zaman farkı ölçümleri kullanılarak küçük bir alan içine üçgenleme yöntemiyle belirlendi.

Bu kabiliyet, daha hızlı ve güvenli veri bağlantılarına ihtiyaç duydu. ABD Donanması, 2015 yılı başlarında Rockwell Collins tarafından geliştirilen Taktiksel Hedefleme Ağı Teknolojisi (TTNT) ve ALQ-218 alıcılarıyla donatılmış EA-18G’leri kullanarak uzaktan hedefleme konseptini başarıyla gösterdi. Bu sistem sayesinde Growler’lar, kendi radarlarını açmadan hedef gemilerden yayılan elektromanyetik emisyonları tespit etti ve taarruz unsurlarına veri sağladı. Aralık 2015’te Boeing, Donanma EA-18G filosunun TTNT veri bağlantısıyla yükseltileceğini duyurdu.

Yeni Nesil Karıştırıcı (NGJ) programı

ALQ-99’un sınırlamaları nedeniyle ABD Donanması, daha gelişmiş bir elektronik harp çözümüne yöneldi. Bu kapsamda Yeni Nesil Karıştırıcı (Next Generation Jammer – NGJ) programı başlatıldı. NGJ, aktif elektronik taramalı dizi (AESA) teknolojisini kullanarak karıştırma enerjisinin yalnızca ihtiyaç duyulan frekans ve yönlere odaklanmasını hedefledi. Bu yaklaşım, hem etkinliği artırdı hem de elektromanyetik karmaşayı azalttı.

Başlangıçta NGJ sisteminin F-35 platformunda kullanılabileceği değerlendirildi. Ancak Mayıs 2012’de ABD Donanması, NGJ entegrasyonunun öncelikli olarak EA-18G Growler üzerinde gerçekleştirilmesine karar verdi. Bu karar, Growler’ın elektronik harp görevlerindeki merkezi rolünü daha da pekiştirdi. EA-18G, NGJ’nin operasyonel olarak kullanıldığı ilk platform haline geldi ve bu sistemle elektronik saldırı kabiliyeti önemli ölçüde artırıldı.

EA-18G Teknik özellikleri

Not:
20 mm M61A2 top ve A/A-49A-2 silah sistemi çıkarılmış, yerine AN/ALQ-218 ve ALQ-99 sistemlerini yöneten elektronik birimler yerleştirilmiştir.