İsrail, Birleşmiş Milletler Yakın Doğu’daki Filistinli Mültecilere Yardım ve Bayındırlık Ajansı (UNRWA) ile olan tüm bağlantılarını koparma kararı aldı. İsrail’in BM Daimi Temsilcisi Danny Danon’un yaptığı açıklamaya göre, ajansın işgal altındaki Doğu Kudüs’teki faaliyetlerini durdurması ve 48 saat içinde tüm tesislerini boşaltması istendi. Bu karar, İsrail Meclisi’nin Ekim 2024’te kabul ettiği ve UNRWA’nın İsrail sınırları içinde herhangi bir faaliyet yürütmesini yasaklayan yasanın bir parçası olarak yürürlüğe girdi.
BM ve Uluslararası Toplumdan Tepki
UNRWA, İsrail’in kararının uluslararası hukuka aykırı olduğunu belirterek, bu durumu Birleşmiş Milletler Ayrıcalıklar ve Dokunulmazlıklar Genel Sözleşmesi’ne aykırı bir adım olarak değerlendirdi. Ajansın sosyal medya hesabından yapılan açıklamada, “Bu karar, BM’nin uluslararası hukuktan doğan ayrıcalık ve dokunulmazlıklarına yönelik bir ihlaldir” ifadelerine yer verildi.
Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nde (BMGK) düzenlenen oturumda, İsrail’in kararı sert şekilde eleştirildi. Rusya, Çin, Fransa, İngiltere ve Pakistan gibi ülkeler UNRWA’nın çalışmalarının hayati önem taşıdığını vurgularken, ABD, İsrail’in kararını desteklediğini açıkladı. ABD’nin BM Daimi Temsilciliği Geçici Maslahatgüzarı Dorothy Shea, “UNRWA’yı kapatmak İsrail’in egemen kararıdır” ifadesini kullandı.
UNRWA’nın Bölgedeki Rolü
1950’den bu yana faaliyet gösteren UNRWA, Filistinli mültecilere gıda, sağlık, eğitim ve barınma gibi temel hizmetleri sağlayan ana kuruluş konumunda bulunuyor. Bugün yaklaşık 5,9 milyon Filistinli mülteciye destek veren ajans, özellikle Gazze ve Batı Şeria’da kritik insani yardımlar sunuyor. İsrail’in, 7 Ekim 2023’te Gazze’ye başlattığı saldırılarla eş zamanlı olarak UNRWA’ya karşı yürüttüğü kampanya, ajansın faaliyetlerinin hedef alınmasına yol açtı.
İsrail’in Gerekçeleri ve Filistin’in Tepkisi
İsrail yönetimi, UNRWA çalışanlarının “terör örgütleriyle bağlantılı olduğu” iddiasıyla ajansın faaliyetlerine son verilmesi gerektiğini savunuyor. Ancak Filistinli yetkililer ve BM temsilcileri, bu suçlamaların temelsiz olduğunu belirtiyor. Filistin’in BM Daimi Temsilcisi Riyad Mansur, “UNRWA, Filistin halkının yaşadığı insani krizin hafifletilmesi için kritik bir rol üstlenmektedir. İsrail’in bu hamlesi, Filistinlilerin haklarını ve varlığını hedef almaktadır” dedi.
Türkiye ve İspanya’dan Kınama
Türkiye Dışişleri Bakanlığı, İsrail’in UNRWA’yı yasaklama kararını “uluslararası hukukun açık bir ihlali” olarak nitelendirerek kınadı. Açıklamada, “Bu karar, Filistinli mültecilerin geri dönüş hakkını ortadan kaldırmaya yönelik bir adımdır” denildi.
İspanya hükümeti de İsrail’in kararına tepki göstererek, yasanın askıya alınmasını talep etti. İspanya Dışişleri Bakanlığı yaptığı açıklamada, “UNRWA, Gazze ve işgal altındaki Filistin topraklarındaki mülteciler için vazgeçilmez bir kurumdur” ifadelerine yer verdi.
Bölgesel Etkiler ve Gelecek Senaryoları
İsrail’in UNRWA’yı yasaklama kararı, 6 milyon Filistinli mültecinin hayatını doğrudan etkileyebilir. Özellikle Gazze’de insani yardıma muhtaç olan sivillerin geleceği konusunda endişeler artıyor. BM İnsan Hakları Ofisi, İsrail’i kararını geri almaya çağırarak, “UNRWA’nın çalışmaları olmadan, on binlerce Filistinlinin insan hakları ciddi şekilde zarar görecektir” uyarısında bulundu.
İsrail’in kararının uluslararası alandaki yankıları sürerken, Filistinli mültecilerin durumu dünya gündemindeki yerini koruyor.
Kaynak: AA
