Ukrayna, Sovyet mirası uçakları için İsveç ile görüştü

Ukrayna, Sovyet döneminden kalma savaş uçaklarını modernize etmeye yönelik çalışmalar kapsamında İsveç ile savunma iş birliğini derinleştiriyor.

Ukrayna Savunma Bakanlığı tarafından yapılan açıklamaya göre, Ukrayna Havacılık Geliştirme Bakan Yardımcısı Oleksandr Kozenko, İsveçli savunma şirketi SAAB’ın Ukrayna bölüm başkanı Thomas Linden liderliğindeki heyetle bir araya geldi.

Görüşmelerde, Ukrayna Hava Kuvvetleri’nin operasyonel hazırlığının artırılması, Sovyet yapımı savaş uçaklarının modernize edilmesi ve gelecekteki olası platform tedarikleri değerlendirildi. Özellikle İsveç üretimi gelişmiş radar sistemleri, elektronik harp teknolojileri ve öz savunma paketlerinin entegrasyonu gündeme geldi.

Bu sistemlerin, Ukrayna’nın mevcut uçak filosunun muharebe koşullarındaki etkinliğini ve hayatta kalma kabiliyetini önemli ölçüde artırabileceği ifade edildi.

Kozenko: “Karşılıklı fayda sağlayacak bir iş birliği”

Toplantının ardından konuşan Bakan Yardımcısı Kozenko, İsveç’in Ukrayna’nın bağımsızlık, egemenlik ve toprak bütünlüğü mücadelesindeki kararlı desteğine teşekkür etti.

Kozenko, “Ukrayna-İsveç iş birliği her iki taraf için de karşılıklı fayda sağlayacaktır. Ukrayna, uçaklarının kabiliyetlerini artıracak; İsveç ise bu sistemlerin gerçek muharebe koşullarındaki performansına dair tecrübeler edinecektir” dedi.

Yeni uçakların tedariki de değerlendirildi

Görüşmelerde yalnızca modernizasyon süreci değil, aynı zamanda İsveç üretimi yeni nesil uçakların Ukrayna’ya tedariki de gündeme geldi.

Taraflar, bu konuda siyasi düzeyde verilecek olumlu bir kararın ardından atılacak adımları ve uygulanabilecek teknik süreçleri ele aldı.

Herhangi bir resmi anlaşma duyurulmamış olsa da, taraflar teknik istişarelerin ve karşılıklı görüşmelerin aktif biçimde sürdürüleceğini teyit etti. Görüşme, İsveç ile Ukrayna arasında savunma sanayi iş birliğinin daha da derinleşebileceğinin sinyalini verdi.

Rusya-Ukrayna savaşının başında Ukrayna Hava Kuvvetleri’nin durumu

2022 yılı başlarında Ukrayna Hava Kuvvetleri’nin envanteri, Uluslararası Stratejik Araştırmalar Enstitüsü’nün (IISS) yayımladığı yıllık Askeri Denge raporuna göre oldukça sınırlıydı. Envanterde yaklaşık 71 adet Su-27 ve MiG-29 savaş uçağı, 14 adet Su-24M taktik bombardıman uçağı ile 31 adet Su-25 taarruz uçağı bulunuyordu. Buna karşın Rusya'nın 1000’i aşkın operasyonel savaş uçağına sahip olduğu biliniyordu.

Ukrayna Hava Kuvvetleri’nin omurgasını oluşturan MiG-29’lar, Sovyetler Birliği’nin dağılmasının ardından Ukrayna’ya geçen eski Sovyet uçaklarıydı. Lviv’deki Devlet Uçak Bakım Tesisi, bu uçaklara NATO’ya uyumlu iletişim ve konumlandırma sistemleri ekleyerek radar menzilini de 69 kilometreden yaklaşık 100 kilometreye çıkardı.

2014’te Kırım’ın Rusya tarafından ilhakı sırasında Ukrayna Hava Kuvvetleri ciddi kayıplar verdi. Rus güçleri, 45 adet MiG-29’a el koydu. Bunların 33’ü Ukrayna’ya geri gönderildi, fakat sadece 14’ü yeniden uçuşa hazır hale getirilebildi. Çünkü bu uçaklar geri dönüş sürecinde ciddi hasar almıştı.

Teslim alındıktan sonra uçuşa hazır hale getirilen MiG-29'lar, ilk olarak 2014’te Donbass bölgesindeki çatışmalarda sahne aldı ve alelacele modernize edildi. MiG-29MU1 ve MU2 varyantları olarak tanımlanan bu platformlar, savaş koşullarında görev yapmaya başladı. Ancak zamanla en az 18 adet MiG-29, teknik yetersizlikler ve yaşanan sorunlar nedeniyle hizmet dışına çıkarıldı. Bunun üzerine Ukrayna, yıllardır atıl durumda olan bazı uçakları onarıp yeniden göreve kazandırmak üzere çeşitli çalışmalar başlattı. Fakat bu uçaklar, teknolojik açıdan en zayıf platformlar arasında yer alıyordu.

2022 yılında çatışmalar tam ölçekli savaşa dönüştüğünde, Rusya’nın hava gücündeki ezici üstünlüğü savaşın daha ilk günlerinde kendini gösterdi. Bu noktada Ukrayna’nın hava gücünü desteklemek için bazı NATO ülkelerinden destek arayışına girildi.

Polonya ve Slovakya, Ukrayna’ya önemli ölçüde MiG-29 desteği sağlayarak dengeleri bir miktar değiştirdi. Toplamda yaklaşık 33 uçak transfer edildi. Slovakya, bu uçaklara 2009 yılında NATO standartlarına uyumlu sistemler entegre etmişti. Böylece bu uçaklar, Ukrayna’nın MU1 standardına oldukça yakın bir düzeye ulaştırılmıştı.

Polonya ise FA-50, F-16 ve F-35 savaş uçaklarına geçiş sürecinde emekliye ayırdığı yaklaşık 20 MiG-29’u Ukrayna’ya gönderdi. Polonya’dan gelen bu uçaklar da tamamen NATO’ya uygun şekilde modernize edilmişti.

Ukrayna envanterinde bulunan Su-27 savaş uçakları ise MiG-29 kadar aktif bir rol üstlenemedi. Bu uçaklar için de 2014’te modernizasyon çabaları başlatıldı. Bugün Ukrayna’nın kullandığı Su-27’lerin SU-27-UB-1M, SU-27-S-1M ve SU-27P-1M varyantları olması muhtemeldir. Ancak Su-27’lerin sayısı ve aktiflik durumu konusunda farklı kaynaklar çelişkili bilgiler sunuyor. Bu belirsizlikte, Su-27’lerin az sayıda ülke tarafından kullanılması ve Avrupa’daki müttefiklerin bu uçaklara teknik destek verememesi önemli bir etken olabilir. Zira Sovyetler Birliği döneminde Su-27’nin ihracat versiyonu geliştirilmemiş, sonrasında da sınırlı sayıda ülkeye ulaşmıştı.

Ukrayna günümüzde Hava Kuvvetleri gereksinimlerini Avrupa ülkeleri tarafından hibe edilen F-16 uçakları ile karşılamaya çalışıyor.