Türkiye, Suriye’nin orta kesiminde bulunan Tiyas Hava Üssü’nü (T4) kontrol altına almak için çalışmalar başlattı. Kaynaklara göre Ankara, üste hava savunma sistemleri konuşlandırmayı ve bölgedeki hava sahasında etkin bir kontrol sağlamayı planlıyor.
Türkiye-Suriye Savunma Paktı
Geçtiğimiz Aralık ayında Beşar Esad rejiminin devrilmesinin ardından Türkiye ile Suriye’nin yeni yönetimi arasında bir savunma anlaşması için görüşmeler başladı. Kaynaklara göre bu anlaşma kapsamında Türkiye, Suriye’nin askeri korumasını üstlenecek ve hava sahasını kontrol edecek.
Suriye hükümetinin şu an işlevsel bir ordusunun bulunmaması, Ankara’nın bölgedeki askeri varlığını genişletme planlarını hızlandırmasına neden oldu.
Türk yetkililer daha önce Suriye’de kalıcı bir askeri varlık bulundurmanın erken olduğunu ifade etse de perde arkasında yürütülen müzakereler bu yönde ilerlemeye devam etti.
T4 Üssüne HSS ve İHA konuşlandırılacak
Konuya yakın kaynaklara göre Türkiye, Palmira kenti yakınlarında yer alan stratejik T4 hava üssünü kontrol altına almak için ilk adımları attı. Üste bir Hisar tipi hava savunma sistemi konuşlandırılması planlanıyor.
Bir yetkili, “Hava savunma sistemi yerleştirildikten sonra üssün yeniden inşası başlayacak. Üsse gelişmiş gözetleme ve silahlı insansız hava araçları (SİHA) da konuşlandırılacak” dedi. Bir başka kaynak Türkiye’nin bu üste 50 adet savaş uçağı konuşlandıracağını iddia etti.
Kaynaklar, T4 üssünün Türkiye’ye bölgede hava üstünlüğü sağlama imkânı tanıyacağını ve Suriye çölünde hâlâ faaliyet gösteren IŞİD hücrelerine karşı mücadelede önemli bir rol oynayacağını belirtti.
Uzun vadeli planlar arasında, üssün kademeli bir hava savunma sistemine sahip olması da yer alıyor. Bu sistemin, jetlerden füzelere kadar geniş bir tehdit yelpazesine karşı kısa, orta ve uzun menzilli hava savunma katmanlarını içermesi hedefleniyor.
Bir diğer yetkili ise, Türkiye’nin bölgedeki varlığının İsrail’in Suriye’ye düzenlediği hava saldırılarını caydırıcı bir etkiye sahip olacağını öne sürdü.
İsrail, Türkiye’nin T4 hamlesinden endişeli
İsrail, Esad rejiminin çöküşünden bu yana Suriye’deki askeri noktaları düzenli olarak hedef alıyor. Son haftalarda ise özellikle T4 ve Palmira hava üslerine yönelik saldırılar artmış durumdadır.
İsrailli bir güvenlik yetkilisi, Türkiye’nin Suriye’de bir hava üssü kurmasının İsrail’in operasyonel özgürlüğünü kısıtlayacağını belirterek, “Bu bizim için potansiyel bir tehdit ve karşı çıkıyoruz” ifadelerini kullandı.
Türkiye’nin Gazze’deki savaş nedeniyle İsrail’e karşı sert bir tutum benimsemesi ve Suriye’de artan etkisi Tel Aviv’de endişeye neden oldu. İsrailli yetkililer, Ankara’yı İran’dan daha büyük bir bölgesel tehdit olarak görmeye başladıklarını belirtiyor.
Geçtiğimiz hafta İsrail hava kuvvetleri, T4 üssünü hedef alarak pistleri ve stratejik varlıkları bombalamıştı. İsrailli bir güvenlik kaynağı: “T4’ü hedef almamızın nedeni, hava operasyonlarımızın engellenmesine izin vermeyeceğimizi göstermekti” dedi.
S-400’ler geçici olarak T4 üssüne konuşlandırılabilir
Kaynaklara göre Türkiye, T4 veya Palmyra üssüne geçici olarak S-400 hava savunma sistemleri konuşlandırmayı da değerlendiriyor. Ancak bunun için Rusya’nın onayı gerekiyor ve şu ana kadar nihai bir karar alınmadı.
Bu gelişmelerin yanı sıra, Türkiye ile ABD arasındaki S-400 krizinin çözülmesi için de görüşmeler yürütülüyor. Washington, Türkiye’nin Rus yapımı S-400 sistemlerini devre dışı bırakması karşılığında, Ankara’nın F-35 programına yeniden katılmasını gündeme alabileceğini belirtiyor.
ABD ile yürütülen müzakerelerde, Türkiye S-400’leri demonte ederek depolama, başka bir üsse taşıma veya tamamen etkisiz hale getirme seçeneklerini masaya yatırdı. Ancak İsrail, Türkiye’nin F-35 programına geri dönmesine kesin olarak karşı çıkıyor. İsrail’e göre Türkiye’nin F-35 savaş uçaklarına erişimi, bölgedeki askeri dengeleri İsrail aleyhine bozabilir.
Milli Savunma Bakanlığı yorumsuz kaldı
Türkiye Milli Savunma Bakanlığı, konuyla ilgili resmi bir açıklama yapmazken, diplomatik ve askeri kaynaklar, Türkiye’nin Suriye’de askeri varlığını genişletmek için somut adımlar atmaya başladığını ifade etti.
Gelişmeler, Türkiye’nin bölgedeki etkisini artıracağına işaret ederken, İsrail ile Ankara arasında yeni bir gerilim hattı oluşabileceğine dair yorumlara yol açıyor.
T4 Hava Üssü: Suriye’nin Stratejik Askeri Üssü
T4 Hava Üssü, diğer adıyla Tiyas Askeri Hava Üssü, Suriye’nin Humus vilayetinde yer alır. Palmira’nın batısında, Tiyas kasabasına yakın bir bölgede konumlanan üs, Suriye’nin en büyük askeri hava üslerinden biri olup, hem iç savaş sırasında hem de bölgesel çatışmalarda kritik bir rol oynamıştır.
T4 Hava Üssü, Suriye Hava Kuvvetleri’nin en önemli hava üslerinden biri olarak bilinir. Üs, özellikle Su-24MK ve MiG-25PD savaş uçakları başta olmak üzere çeşitli hava unsurlarına uzun yıllar boyunc ev sahipliği yapmıştır. Bunun yanı sıra, helikopterler ve insansız hava araçları (İHA) için de bir operasyon merkezi olarak kullanılmıştır.
Suriye İç Savaşı sırasında önemli saldırılara maruz kalmıştır. 2015-2017 yılları arasında IŞİD tarafından hedef alınmış, bu süreçte birçok hava aracı ve altyapı ciddi hasar görmüştür. Ancak Suriye ve müttefik güçler tarafından gerçekleştirilen operasyonlarla üs yeniden kontrol altına alınmıştır.
T4 Hava Üssü, konumu gereği büyük bir stratejik öneme sahiptir. Üs, hem İran hem de Rusya tarafından kullanılan bir askeri merkez haline gelmiştir. Özellikle İran, bu üssü lojistik operasyonları ve askeri sevkiyatlar için bir köprü olarak değerlendiriyor.
Son yıllarda İsrail, T4 Hava Üssü’nü hedef alan birçok saldırı gerçekleştirmiştir. İsrail’in bu saldırılarla hedef aldığı noktalar arasında İran destekli milis güçlerin konuşlandığı bölgeler olduğu iddia edildi.
İsrail, İran’ın Suriye’deki varlığını azaltma politikası çerçevesinde, T4 ve Şayrat hava üslerini vurmayı sürdürüyor. Örneğin, 2025 yılının Mart ayında İsrail savaş uçakları, T4 Hava Üssü’ne yönelik bir hava saldırısı düzenlemiş ve bu saldırıda İran destekli birliklerin hedef alındığı rapor edilmiştir.
İsrail’in bu saldırıları, Suriye hava savunma sistemleri tarafından karşılanmaya çalışılsa da üste ciddi hasarlar meydana gelmiştir.
T4 Hava Üssü, Suriye’deki savaş sürecinde defalarca kez el değiştirmiş, saldırılara uğramış ancak stratejik önemi nedeniyle sürekli olarak onarılıp tekrar kullanıma sokulmuştur.
Esad rejimi döneminde İran, Rusya ve Suriye’nin ortak kullanımındaki bu üs, rejim değişikliği akabinde Türkiye’nin kontrolüne geçeceği yönündeki haberler ile gündeme geldi. Böylece bölgedeki güç dengeleri açısından kritik bir merkez olmaya devam edeceği kesinleşti.
Kaynak: Middle East Eye, TheCradle .Co
