Çin’in özel uzay şirketi Space Pioneer, ilk aşaması kısmen yeniden kullanılabilir olan “Tienlong-3” (Gök Ejderhası-3) roketinin motor testini başarıyla tamamladı. Test, ülkenin kuzeyindeki Şandong eyaleti açıklarında kurulan bir deniz platformunda gerçekleştirildi.
Test sırasında şirketin geliştirdiği sıvı oksijen ve kerosen yakıtlı Tienhuo-12 (Gök Ateşi-12) roket motorlarından dokuzu aynı anda ateşlendi. Yaklaşık 35 saniye süren testte motorlar toplam 1000 tonluk itiş gücü üretti. Space Pioneer, motor testinin ardından Tienlong-3’ün fırlatma denemesini bu yılın sonunda yapmayı planlıyor.
Tienlong-3’ün ilk aşaması, fırlatmadan sonra kendi başına dünyaya dönerek iniş yapabilecek şekilde tasarlandı. Şirket, bu aşamanın 10 kez tekrar kullanılmasını hedefliyor. Ayrıca Space Pioneer, roketi ticari uzay taşımacılığında kullanmayı ve yılda 30 fırlatma gerçekleştirmeyi amaçlıyor.
Beijing merkezli Tianbing Technology tarafından geliştirilen Space Pioneer, “Tienlong” roketleri ve “Tienhuo” roket motorlarıyla biliniyor. Çin’de halen üç farklı yeniden kullanılabilir roket projesi üzerinde çalışmalar sürüyor. Kamuya ait Çin Uzay Havacılık Bilimi ve Teknolojisi Şirketi Long March roketlerini üretirken, özel sektör LandSpace Cuçüe-3 (ZQ-3) roketi üzerinde çalışıyor. LandSpace, Cuçüe-3’ün ilk aşama ateşleme testini haziran ayında tamamlamıştı.
Dünya genelinde ticari uydu ve uzayın ticari kullanımına yönelik talebin artması, daha düşük maliyetle sık fırlatış yapma ihtiyacını ortaya çıkardı. ABD’de SpaceX’in yakaladığı başarılar, Çin’i de özel sektör uzay girişimlerini desteklemeye yönlendirdi. Ülkede Galactic Energy “Ceres-1”, i-Space “SQX-1Y1”, Space Pioneer “Tienlong-2” (TL-2), LandSpace “Cuçüe-2” (ZQ-2) ve Orienspace “Gravity-1” roketleriyle ticari fırlatışlar yapıyor.
Space Pioneer’in Tienlong-3’ü, Çin’in özel sektör roket üretiminde dönüm noktası olarak değerlendiriliyor. Şirket, bu roketle ticari uzay taşımacılığında hem ulusal hem de uluslararası alanda rekabet gücünü artırmayı hedefliyor.
Tienlong-3 roketi, 30 Haziran 2024’te statik ateş testi sırasında yapısal bir arıza nedeniyle test sehpasından ayrıldı ve istemsiz bir şekilde havalandı. İlk aşama, Gongyi Motor Test Tesisi yakınlarındaki dağlık alana düşerek patladı. Olayda herhangi bir can kaybı yaşanmadı.
Test sehpası, 800.000 nüfuslu Gongyi şehir merkezine yaklaşık 5 kilometre uzaklıktaydı ve yakınındaki küçük bir köye ise 1 kilometreden daha az mesafedeydi. Bu durum, olası risklerin göz önünde bulundurulması gerektiğini gösteriyor.
2023 yılında Tienlong-2 için kullanılan aynı test sehpası için alınan patentte, sehpanın azami 600 tonluk kuvvet taşıma kapasitesine sahip olduğu belirtiliyordu. Space Pioneer açıklamasına göre, dokuz motorlu ilk aşama, test sırasında 820 tonluk itiş gücü üretmişti ve roketin yakıt deposunda hâlâ 200 ton yakıt bulunuyordu. Bu durum, kısmen dolu olan ilk aşamanın net itiş gücünün sehpanın tasarım kapasitesini aşmış olabileceğini düşündürdü.
Kaynak: AA
