Türkiye’nin kendi savunma altyapısını güçlendirme hedefi doğrultusunda yürütülen SİPER projesi, uzun menzilli hava ve füze tehditlerine karşı geliştirilen en kapsamlı sistemlerden biri olarak dikkat çekiyor.
ASELSAN öncülüğünde, ROKETSAN ve TÜBİTAK SAGE iş birliğiyle geliştirilen bu sistem, milli imkanlarla geliştirilen yüksek irtifa ve uzun menzilli bir hava savunma çözümü sunuyor.
Bu yazıda, özellikle SİPER Ürün-3 (Blok III) üzerinden sistemin genel kabiliyetlerine ve teknik detaylarına derinlemesine göz atacağız.
SİPER projesinin amacı nedir? Hangi kurumlar tarafından geliştiriliyor?
SİPER hava savunma sistemi, Türkiye’nin bölgesel tehditlere karşı bağımsız bir savunma mimarisi kurma hedefinin önemli bir ayağını oluşturuyor. Sistem, düşman uçaklarına, insansız hava araçlarına (İHA), seyir füzelerine ve balistik füzelere karşı etkin koruma sağlamayı amaçlıyor.
SİPER platformu sadece füzeden ibaret değil. İçerisinde radarlar, füze fırlatma sistemleri, komuta kontrol altyapısı ve gelişmiş haberleşme sistemlerini barındırıyor. Yani sistem, komple bir hava savunma mimarisi olarak kurgulanmış durumdadır.
Projeye ASELSAN liderlik ederken, füze geliştirme faaliyetleri ROKETSAN ve TÜBİTAK SAGE tarafından yürütülüyor. Üç kurumun ortak çalışmasıyla, Türkiye’nin uzun menzilli hava savunma yetenekleri ileri bir seviyeye taşınıyor.
Bu ortak girişimle sadece yerli üretim bir hava savunma sistemi ortaya konmakla kalınmıyor; aynı zamanda dışa bağımlılığı azaltan stratejik bir adım atılmış oluyor.
SİPER’in radar ve füze kabiliyetleri neler?
SİPER Uzun Menzilli Hava Savunma Sistemi, radar ve füze teknolojileri açısından Türk savunma sanayisinin ulaştığı en ileri noktayı temsil ediyor.
Sistem, sadece uzun menzilli hedef imha kapasitesiyle değil, aynı zamanda bütünleşik algılama, takip, değerlendirme ve imha süreçleriyle de ön plana çıkıyor. SİPER, bu yönleriyle hava savunmasında çok katmanlı bir yapı oluşturuyor ve modern tehdide karşı gelişmiş bir çözüm sunuyor.
SİPER’in radar sistemleri, hava sahasını 360 derece kapsayan ve çok sayıda hedefi eş zamanlı olarak tespit edebilen çok işlevli radarlarla donatılmış durumda. Bu radarlar, savaş uçakları, seyir füzeleri, insansız hava araçları ve hatta balistik füze sınıfına giren yüksek hızlı hedefleri dahi belirli irtifa ve menzillerde kolaylıkla algılayabiliyor.
Sistemde yer alan radarlar, aynı anda 100’den fazla hedefi izleyebiliyor ve bu hedeflerin yön, hız, irtifa gibi verilerini anlık olarak komuta kontrol merkezine iletebiliyor.
SİPER’in komuta kontrol altyapısı, radar sistemlerinden elde edilen verileri analiz ederek hedefin dost ya da düşman olduğunu tespit ediyor ve tehdit düzeyine göre bir öncelik sıralaması yapıyor. Bu noktada gelişmiş yazılımlar ve algoritmalar devreye girerek en uygun angajman stratejisi belirleniyor.
Sistem aynı zamanda çoklu hedefe karşı çoklu angajman gerçekleştirebiliyor; yani farklı yönlerden gelen tehditlere eş zamanlı olarak farklı füzelerle müdahale edilebiliyor.
Füze sistemleri, SİPER’in en kritik bileşenlerinden biri olarak öne çıkıyor. Katı yakıtlı motorlarla çalışan bu füzeler, yüksek irtifada süpersonik hızlara ulaşabiliyor.
Füzelerin uçuş esnasında hedefe yönelmesini sağlayan aktif radar arayıcı başlıklar, özellikle son safhada yüksek hassasiyetle hedefe kilitlenme imkânı tanıyor. Bu sayede uçuş rotasında herhangi bir sapma durumunda dahi hedef üzerinde maksimum isabet sağlanıyor.
SİPER’de kullanılan füzeler, taşıdıkları harp başlıkları sayesinde sadece hedefi doğrudan imha etmekle kalmıyor, aynı zamanda çevresel tehdit unsurlarını da etkisiz hâle getirecek bir etki yaratarak geniş alanlı savunma sağlıyor. Ayrıca füzeyle komuta merkezi arasında çift yönlü iletişim kurulabiliyor. Bu özellik sayesinde uçuş esnasında hedef değişikliği yapılabiliyor ya da angajman iptal edilerek füze güvenli şekilde yönlendirilebiliyor.
Sistem, dikey ve eğik atış yapabilme yeteneğine de sahiptir. Bu, coğrafi koşullara bağlı olarak sistemin yerleştirileceği noktada esneklik sağlamasına olanak tanıyor. Gündüz ve gece görev yapabilme, yoğun sis, kar veya yağmur gibi olumsuz hava koşullarında dahi etkili çalışabilme özellikleri, SİPER’in çevresel faktörlere karşı dayanıklılığını ortaya koyuyor. Ayrıca radar ve füze unsurları arasında hem kablolu hem de kablosuz iletişim altyapısı bulunuyor. Bu durum, siber saldırı ya da elektronik karıştırma girişimlerine karşı önemli bir koruma katmanı sunuyor.
SİPER, NATO uyumlu Link-16 ve JREAP gibi veri bağlantı protokollerine entegre edilebiliyor. Bu sayede sistem, Türk Silahlı Kuvvetleri’nin kara, hava ve deniz unsurlarıyla tam koordinasyon içinde görev yapabiliyor. Ortak hava resminin paylaşılması ve koordineli savunma faaliyetlerinin yürütülmesi, Türkiye’nin milli savunma altyapısında SİPER’i merkezi bir konuma taşıyor.
SİPER Hava Savunma Sistemi: Operasyonel Özellikler
SİPER sisteminin en önemli avantajı, çok yönlü görev yeteneklerine sahip olmasıdır. Sistemin bazı dikkat çeken operasyonel özellikleri şunlardır:
- Entegre hava savunma planlama ve komuta-kontrol altyapısı
- Hava resmi oluşturma ve durumsal farkındalık sağlama
- Çoklu hedefe karşı angajman ve ardışık atış yeteneği
- Manuel, yarı otomatik ve tamamen otomatik angajman modları
- Dost-düşman tanımlama (IFF) sistemi
- Tehdit önceliği belirleme ve silah tahsisi algoritmaları
- Gelişmiş teşhis ve arıza yönetim altyapısı
- Birden fazla radar ve hedef füzyon kabiliyeti
- Füze ile çift yönlü veri bağlantısı
- Aktif radar arayıcı başlık ile hassas terminal güdüm
- RF hedef sensörü ile yüksek doğrulukta hedefleme
- Yüksek tahrip gücüne sahip harp başlığı
- Hem telli hem telsiz haberleşme altyapısı
- Dikey ve eğik fırlatma yeteneği
- Zorlu hava şartlarında, gece ve gündüz görev yapabilme
- HvBS ve Radnet gibi sistemlerle entegre çalışma kapasitesi
- Link-16 ve JREAP üzerinden TSK unsurları ile koordinasyon
- Gömülü simülasyon yetenekleri
- Her fırlatma aracında 6 adet füze taşıma kapasitesi
- Katı yakıtlı roket motoruyla güçlendirilmiş itki sistemi
Teknik verilerle SİPER
Sistem, sadece taktik ve stratejik seviyede değil, aynı zamanda teknik parametreleriyle de sınıfında iddialı bir hava savunma platformu olarak dikkat çekiyor.
Türkiye’nin uzun menzilli hava savunma eksikliğini gidermeye yönelik geliştirilen SİPER, çok katmanlı hava savunma yapısının yüksek irtifa ve uzun menzilli bileşeni olarak konumlandırılmış durumdadır.
SİPER Hava Savunma Sistemi, 150 kilometreye kadar etkili bir önleme menziline sahiptir. Bu menzil, düşman unsurlarının kritik tesislere yaklaşmadan önce tespit edilip etkisiz hâle getirilmesini sağlıyor. Sistem aynı zamanda 0,1 km (100 metre) ile 30 km arasındaki irtifalarda hedef önleme yeteneğine sahiptir.
Bu irtifa aralığı, hem alçaktan uçan seyir füzelerine hem de yüksek irtifadaki balistik füze tehditlerine karşı etkin bir çözüm sunuyor. Bu yönüyle SİPER, stratejik hedeflerin savunulmasında ciddi bir caydırıcılık unsuru oluşturuyor.
SİPER sisteminde kullanılan füze fırlatma platformu, 6 adet füzeyle aynı anda görev yapabiliyor. Bu platform hem dikey hem de eğik atış kabiliyetine sahip. Dik atış, dar alanlarda ve ani angajman gerektiren durumlarda avantaj sağlarken; eğik atış, menzil ve yön kontrolü açısından taktik esneklik sunuyor.
Gündüz-gece, yoğun sis, yağmur ya da kar gibi kötü hava koşullarında görev yapabilme yeteneği, sistemin her türlü operasyonel ortamda etkin çalışmasını mümkün kılıyor.
SİPER füzeleri: Blok I, II ve III
SİPER’in bu teknik verileri, onu sadece Türkiye’nin değil, bölgesel ölçekte ileri düzey hava savunma sistemlerine sahip ülkelerin sınıfına dahil ediyor.
SİPER’in Blok I ve II versiyonları hâlihazırda test süreçlerini başarıyla tamamlamışken, Blok III’ün geliştirme süreci de özellikle balistik füze tehdidine karşı etkin çözümler sunmayı hedefliyor.
Bu sistem, Türkiye’nin hava sahasını daha da güvenli hâle getirmenin ötesinde, savunma ihracatında da önemli bir ürün haline gelme potansiyeline sahiptir.
Proje kapsamında geliştirilen üç ana füze varyantı bulunuyor. Bunlar tehdit tipine göre farklı menzil ve irtifa gereksinimlerini karşılayacak şekilde tasarlandı:
- SİPER Blok I: Bu ilk versiyon, kısa ve orta menzilli tehditlere karşı kullanılmak üzere geliştirildi. 100 kilometreye kadar etkili menzili olan füze, hedef tespiti, takip ve imha görevlerinde başarılı sonuçlar veriyor. İlk testlerini başarıyla geçti ve geçtiğimiz yıl envantere girdi.
- SİPER Blok II: Orta ve uzun menzilli tehditlere karşı daha gelişmiş bir savunma sağlıyor. 150 kilometreye kadar etkili menzili ile daha yüksek irtifada görev yapabiliyor. 2025 yılı içinde Türk Silahlı Kuvvetleri envanterine girmesi planlanıyor.
- SİPER Blok III (Ürün-3): En ileri düzeyde geliştirilen versiyon olan Blok III, balistik füze tehditlerini bertaraf edebilmek amacıyla tasarlanıyor. Yüksek irtifada ve daha zorlu koşullarda görev yapabilen bu füze, Türkiye’nin füze savunmasında çığır açacak bir kabiliyet kazanmasını hedefliyor. Envantere girmesinin ise 2026 yılında mümkün olacağı biliniyor.
