SIAI-Marchetti Leonardo SF-260 uçağı nedir özellikleri nelerdir?

SIAI-Marchetti SF.260, günümüzde Leonardo SF-260 olarak bilinen, İtalyan yapımı hafif bir uçaktır. Genellikle askeri eğitim ve akrobasi uçağı olarak pazarlanmış ve dünya genelinde bu amaçla kullanılmıştır. SF.260, İtalyan uçak tasarımcısı Stelio Frati tarafından tasarlanmıştır.

Üretim başlangıçta Milano merkezli Aviamilano tarafından yapılmış, 15 Temmuz 1964’te ilk prototip uçuşunu gerçekleştirmiştir (o dönemde F.260 olarak adlandırılmıştır).

Prototipin başarılı uçuşunun ardından, üretim sorumluluğu SIAI Marchetti’ye devredilmiş ve firma tasarım haklarını satın almıştır. Üretim bu şirket tarafından yürütülmüş, 1997 yılında Aermacchi tarafından satın alınana kadar devam etmiştir.

SF.260 uçağı, ağırlıklı olarak askeri müşterilere eğitim ve hafif taarruz uçağı olarak satılmış, sivil pazara ise sınırlı sayıda ulaşabilmiştir. 1960’ların sonlarında ABD pazarında Waco Meteor adıyla tanıtılmıştır ama bu girişim ticari olarak başarılı olamamıştır.

Silahlı askeri versiyonlar, SF.260W Warrior adıyla küçük hava kuvvetleri tarafından tercih edilmiş ve yakın hava desteği görevlerinde kullanılmıştır. Uçak, hem piston hem de turboprop motorlu modellerle geliştirilmiştir.

Gelişim Süreci

1960’ların başında Stelio Frati, başlangıçta spor amaçlı üç koltuklu akrobasi uçağı tasarlamaya başlamıştır. SF.260, çağdaş savaş uçaklarına benzer akrobasi yetenekleri ve aletli uçuş kurallarına (IFR) uygunluk ile geliştirilmiştir.

Tasarım, Frati’nin daha önceki projelerinden ilham almıştır; özellikle jet motorlu Caproni Trento F-5 prototipi ve çift kişilik akrobasi uçağı Falco F8L’den kanat yapısı ve genel yapı açısından benzerlikler taşır.

Üretim sorumluluğu Aviamilano’dan SIAI Marchetti’ye geçmiştir ve kısa süre içinde SF.260 uçağı, askeri müşteriler tarafından hem eğitim hem de hafif taarruz uçağı olarak talep görmüştür. 1964–1984 yılları arasında müşterilerin çoğu askerî olmuş, sınırlı sayıda sivil kullanıcı uçağa sahip olabilmiştir.

1970’lerin sonlarında SF.260, SF.260C versiyonuyla geliştirilmiştir. Bu modelde kanat aileronları için yeniden tasarlanmış tablar, güçlendirilmiş kanat, düşük hızda daha iyi kontrol sağlayan yeniden şekillendirilmiş profil ve uzatılmış kuyruk bulunur.

SF.260C, askeri spesifikasyonlara uygun olarak tasarlanmış, silahlı versiyonlar SF.260W Warrior ve SF.260SW Sea Warrior ise kanat altı silah ve ekipman taşıma noktalarına sahip olmuştur.

1980’de SIAI Marchetti, turboprop motorlu SF.260TP’yi geliştirmiştir. Bu versiyon, Allison Model 250 motoruyla, 350 shp güç üretmektedir ve askeri eğitim pazarına sunulmuştur. 1986’da FAA onayına uygun sivil kullanım için aerodinamik geliştirmeler yapılmış, kanat ön kenarlarına “shark’s teeth” eklenmiş ve stall hızı düşürülerek yük taşıma kapasitesi artırılmıştır.

1991–1992’de ABD Hava Kuvvetleri’nin Enhanced Flight Screener yarışmasına yanıt olarak SF.260 güncellenmiş ve kabin kapağı büyütülmüş, yakıt sistemi revize edilmiştir. Bu tasarım daha sonra SF.260E ve SF.260F modellerinin geliştirilmesinde temel oluşturmuştur.

2005 yılında İtalyan Hava Kuvvetleri için 30 adet SF.260EA üretilmiş ve teslim edilmiştir. 2010’da Filipinler, SF.260TP için lisanslı üretim almış ve 2011’de 18 uçak teslim edilmiştir. Toplamda 976 adet SF.260 üretilmiştir.

Tasarım ve Özellikler

SF.260, alçak kanatlı, tek motorlu, cantilever kanatlı bir monoplandır ve geri çekilebilir üç tekerlekli iniş takımına sahiptir. Estetik olarak sportif ve aerodinamik açıdan çekici bir görünüme sahip olup, jet benzeri uçuş özellikleri gösterir. Uçak, tamamen metal yapıya sahiptir ve akrobasi manevralarını gerçekleştirebilir.

İlk modeller Lycoming O-540 motoruyla donatılmıştır (260 HP). Standart olarak karbüratörlü motor kullanılmış, yakıt enjeksiyonlu motor opsiyonel olarak sunulmuştur. Uçak, türbülans etkilerine karşı yüksek tırmanma hızı ve stabiliteye sahiptir.

1980’lerde SF.260, üretimdeki en hızlı normal aspirasyonlu pistonlu uçak olarak tanımlanmıştır. Daha sonraki modellerde turboprop motorlar kullanılmış, SF.260TP versiyonu 350 beygirlik Allison motorla güçlendirilmiştir.

Pilot ve iki yolcu (veya eğitim versiyonlarında pilot ve bir öğrenci) geniş camlı kabin altında oturur. Pilot, kanat boyunca tasarlanmış yürüyüş yollarıyla uçağa erişir ve genellikle sağ koltukta oturur.

Stall olarak bilinen uçak kanadının havayı kaldırma yeteneğini kaybetmesi durumlarında kontrol, kanat ucu tanklarına yerleştirilen vanalar sayesinde iyileştirilmiştir. Piston ve turboprop modelleri genel olarak benzer uçuş ve manevra özelliklerine sahiptir. Akrobasi yapılabilmesi için arka koltuk boş olmalı ve uçak yakıt açısından hafifletilmelidir; bu durumda uçuş süresi yaklaşık 1,5 saat ile sınırlıdır.

Operasyonel Kullanım ve Tarihçe

SF.260, özellikle küçük hava kuvvetleri tarafından hem eğitim hem de hafif taarruz uçağı olarak benimsenmiştir. Örneğin Burkina Faso Hava Kuvvetleri 1986 yılında altı SF.260W Warrior kullanmış ve Agacher Strip Savaşı’nda Mali’ye karşı görevlerde istihdam etmiştir. Uçaklar, Filipinler üzerinden Belçika’ya satılmış ve doğrudan İtalya’dan gelen dört yeni uçağıyla tamamlanmıştır.

SF.260, üstün manevra kabiliyeti, akrobasi yetenekleri ve hem eğitim hem de hafif saldırı kapasitesi ile birçok küçük ve orta ölçekli hava kuvveti için vazgeçilmez bir platform olmuştur. Piston motorlu ve turboprop modelleri, değişik operasyonel ihtiyaçlara göre uyarlanabilir ve uzun yıllar boyunca dünya genelinde güvenle kullanılmıştır.

Türk Hava Kuvvetleri’ne ait SF-260D uçağı, İzmir Hava Üssü’nde. 1990 yılında Türk Hava Kuvvetleri 40 uçak için sipariş vermiştir. İlk altı uçak İtalya’da üretilmiş, kalan 34 uçak ise Türk Havacılık ve Uzay Sanayii (TUSAŞ) tarafından Türkiye’de lisans altında üretilmiştir. Tüm uçaklar eğitim amacıyla kullanılmakta olup, İzmir’de konuşlu 123. Temel Eğitim Filosu’nda görev yapmaktadır.

SF-260D teknik özellikleri