Rusya, Tu-160 uçaklarını ABD’ye yakın konuşlandırdı

Rusya, envanterindeki en güçlü stratejik bombardıman uçağı olan Tu-160’ları ülkenin en doğu noktasına, ABD sınırına yalnızca 500 kilometre mesafedeki Anadır Hava Üssü’ne konuşlandırdı.

Uydu görüntüleriyle doğrulanan bu hamle, Kremlin’in artan Ukrayna İHA saldırılarından duyduğu endişeyi ortaya koyarken, aynı zamanda jeopolitik açıdan dikkat çekici bir tercih olarak değerlendiriliyor.

Tu-160’lar, NATO kod adıyla “Blackjack” olarak biliniyor ve Rusya’nın nükleer yetenekli uzun menzilli bombardıman uçakları arasında yer alıyor.

Ukrayna’nın Örümcek Ağı olarak adlandırılan İHA operasyonu, Rusya’nın hava üslerinde ağır kayıplar yaşamasına neden olmuştu. Bu süreçte bazı Tu-22M3 ve Tu-95 uçakları ciddi şekilde hasar alırken bazıları tamamen imha edildiği iddia edildi.

Anadır Hava Üssü: İzole ama stratejik

Yeni konuşlandırma noktası olan Anadyr Hava Üssü, Çukotka Özerk Bölgesi’nde yer alıyor ve Rusya’nın en doğudaki askeri tesislerinden biridir.

Üs, yol bağlantısından yoksun ve ikmali yalnızca hava taşımacılığı ya da yaz aylarında kısıtlı deniz ikmaliyle sağlanabiliyor. Uydu görüntülerine göre, şu anda üste en az iki adet Tu-160 stratejik bombardıman uçağı bulunuyor. Sayının daha fazla olabileceği, ancak hangarlarda gizlenmiş olabileceği de değerlendiriliyor.

Bu üssün coğrafi konumu, Tu-160’ları Ukrayna menşeli İHA’lardan uzak tutarken, aynı zamanda ABD’nin radar, uydu gözetleme ve erken uyarı sistemlerine fazlasıyla yakın hale getiriyor. Kremlin’in bu hamlesi, klasik Rus askeri doktrininde alışılmışın dışında bir yönelimi işaret ediyor.

Analistler, bu konuşlandırmanın iki yönlü bir mesaj taşıdığı görüşünde. Bir yandan, Tu-160’ların Ukrayna’nın insansız sistemlerinden korunması amaçlanırken, diğer yandan ABD’ye karşı stratejik bir sinyal de veriliyor.

Rusya, hâlâ nükleer caydırıcılık kapasitesine sahip olduğunu ve uçaklarını gerekirse Pasifik yönlü operasyonlara hazır tuttuğunu göstermeyi amaçlıyor.

Tu-160’ların rolü yeniden artıyor

2023 ve 2024’ün ilk aylarında sınırlı şekilde kullanılan Tu-160’lar, son dönemde yeniden ön plana çıkmaya başladı.

Ukraynalı yetkililer, 26 Mayıs ve 6 Haziran tarihlerinde bu uçaklardan fırlatılan seyir füzeleriyle saldırılar düzenlendiğini açıkladı. Bu saldırılarda Kh-101 tipi uzun menzilli seyir füzelerinin kullanıldığı değerlendiriliyor.

Batı istihbarat raporları, 9-12 Haziran tarihleri arasında yeni bir hava saldırısının planlandığına işaret ediyor. Bu kapsamda, Anadır üssünden havalanacak Tu-160’ların, Rus hava sahası üzerinden ilerleyerek Karadeniz ya da Hazar yönünden Ukrayna hedeflerine Kh-101 füzeleri göndermesi muhtemel görülüyor.

Her ne kadar Anadır, Ukrayna İHA’larına karşı fiziksel olarak korunaklı bir üs olsa da, operasyonel açıdan birçok zorluğu beraberinde getiriyor. Üsse yakıt, mühimmat ve yedek parça sevkiyatı, diğer Rus üslerine kıyasla çok daha karmaşık. Ayrıca bu kadar uzak ve izole bir bölgede uçak bakımı ve teknik destek sağlamak da ciddi lojistik planlama gerektiriyor.

Tüm bu zorluklara rağmen Moskova, kalan stratejik bombardıman filosunu koruma adına bu riskleri göze alıyor.

Uzmanlara göre, Rus Hava Kuvvetleri’nin sahip olduğu toplam Tu-160 sayısı 15’in biraz üzerindeyken, bunların operasyonel durumda olanlarının sayısı daha da az. Bu nedenle her bir uçağın korunması, Kremlin için son derece kritik.

ABD sınırında saklanan bir tehdit

Rusya’nın Tu-160’ları ABD sınırının hemen ötesine konuşlandırması, klasik Soğuk Savaş dönemine özgü stratejik gerilimleri hatırlatıyor. Ancak bu kez amaç, doğrudan bir tehdit oluşturmaktan ziyade, korunma içgüdüsüyle atılmış bir adım gibi görünüyor.

Washington’a bu kadar yakın olmak, teoride bir risk teşkil etse de Moskova’nın asıl korkusu artık Batı değil; Batı destekli bir şekilde kendi üslerini hedef alan Ukrayna olarak yorumlandı.

Sonuç olarak Rusya, hem savunma hem de sembolik düzeyde karmaşık bir strateji yürütüyor: Nükleer caydırıcılığını muhafaza etmeye çalışırken, aynı anda savaş alanında giderek daha etkili hale gelen insansız sistemlerden saklanıyor.

Tu-160 Blackjack stratejik bombardıman uçağı

Tu-160 “Blackjack”, Sovyetler Birliği döneminde geliştirilen ve günümüzde Rusya Hava-Uzay Kuvvetleri tarafından kullanılan süpersonik stratejik bombardıman uçağıdır. NATO kod adıyla “Blackjack”, Rusya’da ise genellikle “Beyaz Kuğu” (Beliy Lebed) olarak anılır.

Değişken geometrili kanatlara sahip olan uçak, hem hız hem de taşıma kapasitesi açısından dünyanın en güçlü bombardıman platformlarından biri kabul edilir. Aynı zamanda, hizmette olan en büyük ve en hızlı süpersonik savaş uçağıdır.

Uçağın geliştirme süreci 1970’li yılların sonlarında başladı ve ilk uçuşunu 18 Aralık 1981’de gerçekleştirdi. Sovyetler Birliği’nin çöküşüyle birlikte program sekteye uğrasa da Rusya, sınırlı sayıdaki mevcut Tu-160’ları modernize ederek hizmette tutmaya devam etti.

Tu-160, dört kişilik mürettebatla uçmakta olup 54 metre uzunluğa ve maksimum 35 metreyi aşan kanat açıklığına sahiptir. Dört adet NK-32 turbofan motoruyla çalışan uçak, 2.220 km/s hıza ulaşabilmekte ve yaklaşık 12.300 kilometrelik menzile sahiptir. Havada yakıt ikmaliyle bu menzil daha da artırılabilir.

Tu-160’ın en büyük avantajlarından biri, uzun menzilli nükleer ve konvansiyonel seyir füzeleri taşıyabilmesidir. Başlıca mühimmatları arasında nükleer başlıklı Kh-55 ve hem nükleer hem de konvansiyonel versiyonları bulunan Kh-101/Kh-102 seyir füzeleri yer alır. Toplamda 40 bin kg’a kadar mühimmat taşıma kapasitesine sahiptir.

Bu uçaklar, Soğuk Savaş sonrası dönemde de aktif kalmayı başardı. Özellikle 2000’li yıllarda Suriye’de yapılan hava operasyonlarında ilk kez konvansiyonel mühimmatla sahaya çıktılar. 2022 yılında başlayan Rusya-Ukrayna Savaşı’nda ise yeniden ön planda oldular.

Tu-160’lar, genellikle Ukrayna’nın enerji altyapısını hedef alan uzun menzilli füze saldırılarında sıkça kullanıldı.

Rusya, günümüzde bu uçağı modernize etmeye ve üretime yeniden sokmaya çalışıyor. Bu kapsamda geliştirilen Tu-160M ve Tu-160M2 modelleri, daha gelişmiş aviyonikler, yeni radar sistemleri ve daha modern NK-32-02 motorlarıyla donatılıyor.

Rusya, bu modellerle filosunu genişletmeyi ve 10 adet yeni Tu-160M2 üretmeyi planlıyor. Ancak üretim maliyetleri ve teknolojik zorluklar nedeniyle bu süreç yavaş ilerliyor.

Tu-160 “Blackjack” Özellikleri

Kaynak: Defence Blog, Bulgarian Military