Panama, Orta Amerika’da, Kuzey ve Güney Amerika’yı birbirine bağlayan stratejik bir konumda bulunan bir ülkedir.
4,5 milyonluk nüfusa sahip olan Panama, özellikle Panama Kanalı sayesinde küresel ticarette kritik bir rol oynar. 1914’te açılan kanal, Atlantik ve Pasifik Okyanuslarını birbirine bağlayarak, dünya ticaretinin en önemli geçiş noktalarından biri olmuştur.
Son yıllarda Panama’da uyuşturucu kaçakçılığı, yasadışı göç, organize suçlar ve bölgesel güvenlik tehditleri nedeniyle güvenlik stratejisinde bazı değişiklikler yaşanmaya başlamıştı.
LAAD 2025 savunma fuarında Brezilyalı havacılık şirketi Embraer, Panama’nın dört adet A-29 Super Tucano hafif taarruz ve eğitim uçağı satın alacağını doğruladı.
Bu alım, Panama’nın ilk kez muharip kabiliyetlere sahip sabit kanatlı uçakları envanterine katacağını gösteriyor. Uçaklar, Panama Ulusal Hava ve Deniz Hizmeti (SENAN) tarafından işletilecek ve ülkenin güvenlik altyapısını güçlendirme çabalarının bir parçası olacak.
Panama ayrıca iki adet Airbus C-295 taktik nakliye uçağı da satın alıyor. Toplam 187 milyon dolarlık bu alımın, 78 milyon doları Super Tucano’lara, 109 milyon doları ise C-295’lere ayrılmış durumdadır.
Hangi görevlerde kullanılacak?
Panama hükümeti, Super Tucano’ların uyuşturucu kaçakçılığı, yasa dışı balıkçılık, sınır devriyeleri, gözetleme, özel operasyonlar ve pilot eğitimi gibi görevlerde kullanılacağını açıkladı.
SENAN’ın şu anda muharip uçakları bulunmuyor ve hava devriyelerini bağlantı ve nakliye uçakları ile yürütüyor. Bu alım, 1980’lerden beri kullanılan ve yıllık 10 milyon dolar bakım maliyeti gerektiren 14 eski uçağın yerine geçecek.
Yetkililer, uçakların saldırı operasyonlarında kullanılmayacağını ve Panama’nın ordusuz güvenlik statüsünü koruyacağını vurguluyor.
Panama bu kararı neden aldı?
Bu alımla birlikte Panama, A-29 Super Tucano’yu kullanan sekizinci Latin Amerika ülkesi oldu. Uçağı envanterine ekleyen diğer ülkeler şunlar:
- Brezilya
- Şili
- Kolombiya
- Ekvador
- Paraguay
- Uruguay
- Dominik Cumhuriyeti
Bu karar, artan güvenlik endişeleri ve ABD ile yaşanan diplomatik gerilimler sonrasında geldi.
Aralık 2024’te ABD Başkanı Donald Trump, Çin etkisini ve yüksek geçiş ücretlerini gerekçe göstererek Panama Kanalı üzerindeki ABD kontrolünü yeniden sağlama tehdidinde bulunmuştu. Panama hükümeti ise bu açıklamalara egemenliğini vurgulayan sert tepkilerle yanıt verdi.
A-29 Super Tucano’nun Teknik Özellikleri
A-29 Super Tucano, EMB-312 Tucano’dan türetilmiş bir hafif taarruz ve keşif uçağıdır.
- Motor: Pratt & Whitney Canada PT6A-68C (1.600 beygir gücü)
- Maksimum Hız: 590 km/s
- Servis Tavanı: 10.670 metre
- Menzil: 2.800 kilometre
- Dayanıklılık: Güçlendirilmiş iniş takımları, Kevlar zırhlı kokpit ve motor
- Silah Sistemleri:
- 2 adet FN Herstal 12.7 mm makineli tüfek (her biri 200 mermi kapasiteli)
- Mk 81 ve Mk 82 bombaları
- Lazer güdümlü Paveway II mühimmatları
- JDAM güdümlü bombalar
- MAA-1 Piranha havadan havaya füzeleri
- 20 mm top podları
Uçakta gece görüş uyumlu kokpit, kızılötesi sensörler, lazer mesafe ölçer ve elektronik karşı tedbir sistemleri bulunuyor.
Super Tucano’nun küresel kullanımı
Nisan 2025 itibarıyla 290’dan fazla Super Tucano sipariş edilmiş olup, 20 hava kuvvetinde toplam 580.000 saat uçuş gerçekleştirilmiştir.
Latin Amerika ve Afrika’da bu uçaklar karşı isyan operasyonları, uyuşturucu kaçakçılığıyla mücadele ve hassas vuruş görevlerinde kullanılıyor.
Son dönemde Uruguay ve Paraguay siparişlerini yenilerken, Portekiz de NATO-standardı A-29N modelini sipariş etti.
Panama’nın diğer uçak alımı: Airbus C-295
Panama’nın satın aldığı diğer uçak olan Airbus C-295, orta sınıf bir taktik nakliye uçağı olup, CASA CN-235’ten sonra bu alandaki ilk büyük alımı olacak.
C-295’in özellikleri:
- Gövde Uzunluğu: 24 metre
- Maksimum Yük Kapasitesi: 9.250 kg
- Yolcu Kapasitesi: 70+
- Motor: 2 adet PW127G motor, altı kanatlı pervane
- Maksimum Hız: 482 km/s
- Servis Tavanı: 9.145 metre
Bu uçaklar, hava taşımacılığı, afet yardımı ve sınır güvenliği operasyonlarında kullanılacak.
Panama’nın mevcut filosu
Panama’nın mevcut hava filosu 24 uçak ve helikopterden oluşuyor. Bunlar arasında:
- Beechcraft Cessna 208B Grand Caravan
- Piper PA-34 Seneca
- Airbus C-212 Aviocar
- De Havilland Canada DHC-6 Twin Otter
- MD-500 helikopterleri
- Bell 412 helikopterleri
- 1 adet Sikorsky UH-60 Black Hawk
Ülkede tartışmalar ve eleştiriler
Panama’nın 187 milyon dolarlık uçak alımı, ülkede çeşitli tartışmalara yol açtı. Muhalefet partileri ve bazı sivil toplum kuruluşları, hükümetin bu bütçeyi sağlık, eğitim ve sosyal hizmetler gibi alanlara yönlendirmesi gerektiğini savunuyor.
Halkın yaşam standartlarını doğrudan etkileyecek yatırımların yapılması gerektiğini belirten eleştirmenler, bu tür askeri harcamaların ülkenin öncelikleri arasında olmaması gerektiğini dile getiriyor.
Bununla birlikte, bazı analistler ve siyasi yorumcular, Panama’nın uzun yıllardır askersizleştirilmiş bir güvenlik politikası izlediğini hatırlatarak, bu alımların ülkenin bu çizgiden sapmasına neden olabileceğini öne sürüyor.
Panama, 1989’da ABD’nin askeri müdahalesiyle eski lideri Manuel Noriega’yı devirdikten sonra ordusunu lağvetmiş ve yalnızca kolluk kuvvetlerine dayalı bir güvenlik yapısı benimsemişti. Bu nedenle, Super Tucano gibi silahlı uçakların envantere dâhil edilmesi, Panama’nın askeri statüsünü yeniden gözden geçirdiği yönünde yorumlanıyor.
Panama’nın ordusuz güvenlik modelinden uzaklaşmaya başladığını düşünenler, bu gelişmenin uzun vadede ülkenin askeri statüsünü değiştirebileceğini düşünüyor.
Panama, bu alımla birlikte Latin Amerika’da çok amaçlı turboprop uçakları kullanan ülkeler arasına katılmış oldu. Bölgedeki diğer ülkeler gibi, daha düşük maliyetli ve esnek operasyon kabiliyetine sahip uçakları tercih ederek ulusal güvenliğini güçlendirme yoluna gidiyor.
Bu stratejik dönüşüm, Panama’nın sadece iç güvenliğini değil, bölgedeki güvenlik dengelerini de etkileyebilecek bir hamle olarak değerlendiriliyor.
Kaynak: News Room Panama
