Azerbaycan, hava kuvvetlerini JF-17 Thunder Block III ile güçlendirirken, anlaşma Pakistan savunma sanayisi için tarihi bir dönüm noktası olarak değerlendiriliyor.
Pakistan hükümeti, 6 Haziran 2025 tarihinde yaptığı resmi açıklamayla, Azerbaycan ile 4,6 milyar dolarlık JF-17 Thunder savaş uçağı satış anlaşması imzaladığını duyurdu. Anlaşma kapsamında Azerbaycan’a 40 adet JF-17 savaş uçağı teslim edilecek.
Anlaşma, Pakistan tarihindeki en büyük savunma ihracatı olarak kayıtlara geçti. Ayrıca bu anlaşmaya ek olarak 2 milyar dolarlık yatırım paketi de imzalandı. Bu gelişme, son yıllarda ilişkilerini derinleştiren iki ülke arasındaki stratejik yakınlaşmanın önemli bir göstergesi olarak değerlendiriliyor.
Karabağ Savaşı sonrası hava kuvvetlerini dönüştürme hamlesi
Azerbaycan’ın JF-17 Thunder tedariki, 2020’deki Dağlık Karabağ Savaşı’ndan çıkarılan dersler doğrultusunda yürütülen hava gücü modernizasyon sürecinin bir parçası olarak öne çıkıyor.
Bakü yönetimi, Pakistan’dan alacağı Block III varyantıyla yalnızca teknolojik açıdan ileri bir platforma kavuşmakla kalmayacak, aynı zamanda geleneksel olarak bağımlı olduğu Rus menşeli sistemlerden stratejik bir uzaklaşma sinyali verecek.
Bu alım, Azerbaycan’ın savunma iş birliklerini çeşitlendirme, caydırıcılığını artırma ve Güney Kafkasya’daki askeri üstünlüğünü pekiştirme hedeflerinin önemli bir ayağını oluşturuyor.
JF-17 Thunder: Çin-Pakistan ortak üretimiyle gelen başarı
JF-17 Thunder projesi, 1990’ların sonunda Pakistan Havacılık Kompleksi (PAC) ile Çin’in Chengdu Uçak Şirketi (CAC) arasında başlatılmıştı.
İlk prototip 2003 yılında uçurulmuş, uçak Pakistan Hava Kuvvetleri’ne ise 2007 yılında resmen katılmıştı. Bugüne kadar 150’den fazla JF-17 Pakistan envanterine dâhil edildi ve platform farklı bloklar halinde sürekli geliştirilerek güncel harekât ihtiyaçlarına uyarlanmıştı.
Block III: AESA radar, HMD, gelişmiş elektronik harp ve çok rollü görev yetenekleri
Azerbaycan’ın tedarik edeceği JF-17 Thunder Block III, platformun şimdiye kadarki en gelişmiş varyantıdır.
Uçakta aktif elektronik taramalı (AESA) radar, gelişmiş elektronik harp sistemleri, üç büyük çok işlevli ekran içeren dijital cam kokpit ve geniş açılı holografik baş üstü gösterge (HUD) bulunuyor. Ayrıca kaska monteli nişangâh ve hedefleme sistemi (HMDTS) sayesinde pilotun durumsal farkındalığı ve muharebe etkinliği önemli ölçüde artıyor.
Silah sistemleri bakımından ise PL-15 menzilli hava-hava füzeleri, lazer güdümlü bombalar, anti-radyasyon füzeleri, stand-off mühimmatlar, gemisavar ve stratejik seyir füzeleriyle donatılabiliyor. Bu da JF-17’yi modern, çok rollü ve ağ-merkezli harekâtlar için ideal bir platform haline getiriyor.
Pakistan savunma sanayisinin küresel sahnede yükselişi
Bu büyük anlaşma, Pakistan’ın savunma ihracatında geldiği yeni seviyeyi gözler önüne seriyor. Daha önce JF-17 uçakları Nijerya, Myanmar ve Irak’a da ihraç edilmişti. Bu ihracatlar; eğitim, lojistik ve bakım hizmetleriyle desteklenmişti.
Azerbaycan ile yapılan 40 uçaklık satış ise hem ölçek hem de stratejik etkisi bakımından önceki satışlardan çok daha kapsamlı. Bu durum, Pakistan’ın Güney Asya dışındaki pazarlarda da güvenilir bir savunma tedarikçisi olarak kabul görmeye başladığını gösteriyor.
Siyasi ve diplomatik boyut: Karabağ ve Keşmir’de karşılıklı destek
Pakistan ile Azerbaycan arasındaki yakınlaşmanın yalnızca askeri değil, siyasi temelleri de oldukça güçlü.
Pakistan, Dağlık Karabağ konusunda Ermenistan’ı tanımamış ve Azerbaycan’ın toprak bütünlüğüne desteğini sürekli olarak vurgulamıştı. Benzer şekilde, Azerbaycan da Pakistan’ın Keşmir politikasını desteklemeye devam etmişti. Bu diplomatik uyum, iki ülke arasında düzenli üst düzey ziyaretler, ortak askeri tatbikatlar ve enerji-teknoloji alanında iş birlikleriyle pekiştirildi.
Anlaşmadaki 2 milyar dolarlık yatırım paketinin, ortak sanayi projeleri, altyapı iş birlikleri ve savunma sanayisinde yerelleştirme gibi alanları kapsaması bekleniyor.
Teslimatlar kademeli olacak, pilot eğitimi başladı
Anlaşmanın önümüzdeki yıllarda kademeli olarak teslimat şeklinde uygulanacağı bildirildi. Azerbaycanlı pilot ve teknisyenlerin eğitimleri ise hâlihazırda başlamış durumda. Ayrıca taraflar arasında gelecekte ortak üretim ya da Azerbaycan’da lisanslı montaj gibi ileri düzey iş birliklerinin de masada olduğu ifade ediliyor. Bu durum, Azerbaycan’ın yerli savunma üretim kapasitesini geliştirme hedefiyle de örtüşüyor.
Yeni savunma dengeleri, yeni ittifaklar
Pakistan ile Azerbaycan arasında imzalanan bu tarihi savunma anlaşması, yalnızca iki ülkenin değil, bölgenin genel savunma dengelerini etkileyebilecek niteliktedir.
Güney Kafkasya ve Hazar bölgesinde jeopolitik belirsizliklerin arttığı bir dönemde Azerbaycan, JF-17 gibi modern ve savaşta test edilmiş bir platformla askeri hazırlığını güçlendirirken; Pakistan ise bu satışla hem önemli bir gelir elde ediyor hem de savunma diplomasisini küresel ölçekte etkin bir araç olarak kullanıyor.
Bu anlaşma, gelişmekte olan ülkelerin yüksek maliyetli Batı veya Rus menşeli alternatifler yerine kendi aralarındaki savunma iş birliklerini artırdığı yeni bir döneme işaret ediyor. Pakistan-Azerbaycan JF-17 anlaşması, bu eğilimin en çarpıcı örneklerinden biri olarak tarihe geçiyor.
Kaynak: Oku. AZ, Army Recognition
