Londra merkezli Uluslararası Stratejik Araştırmalar Enstitüsü (IISS), “Askeri Denge 2025” raporunu yayımlayarak 2024 yılına ait küresel askeri harcamaların detaylı bir analizini sundu. Rapora göre, küresel askeri harcamalar 2024 yılında bir önceki yıla göre reel olarak %7,4 artarak 2,46 trilyon dolara yükseldi. Bu artış, 2023’teki %6,5 ve 2022’deki %3,5’lik büyümeyi geride bıraktı. Sahra Altı Afrika hariç tüm bölgelerde askeri harcamalarda reel artış kaydedildi.
Askeri Harcamalarda Büyük Artış
Küresel askeri harcamaların, dünya Gayri Safi Yurt İçi Hasılası’na (GSYH) oranı da artış gösterdi. 2022’de %1,59 olan bu oran, 2023’te %1,80’e, 2024’te ise %1,94’e yükseldi. Harcamalardaki büyük artışta Ukrayna’daki sürekli savaş ve bölgesel gerginlikler etkili oldu.
Rusya ve Avrupa’da Savunma Harcamaları
Rusya’nın askeri harcamaları, 2024 yılında reel olarak %41,9 artarak 145,9 milyar dolara ulaştı. Satın alma gücü paritesine göre bu rakam 462 milyar dolara denk geliyor ve bu da Rusya’nın savunma bütçesinin GSYH’sinin %6,7’sine eşdeğer olduğunu gösteriyor. Bu seviye, Avrupa’nın toplam savunma harcamalarıyla karşılaştırılabilir bir büyüklükte.
Avrupa’da ise İngiltere ve 27 üyeli Avrupa Birliği (AB) dahil olmak üzere savunma harcamaları %11,7 artarak 457 milyar dolara yükseldi. Son on yılda, Avrupa’nın askeri harcamaları nominal olarak %50 oranında artış kaydetti. Almanya’nın savunma bütçesi ise 2024’te %23 artarak 86 milyar dolara ulaştı ve 30 seneyi aşkın sürededir ilk kez İngiltere’nin 81 milyar dolarlık bütçesini geçti.
ABD, NATO ve Asya’daki Harcamalar
ABD, dünyanın en büyük savunma bütçesine sahip olmaya devam ederken, Avrupa’daki NATO müttefiklerini kendi savunmaları için daha fazla harcama yapmaya çağırdı. ABD Başkanı Donald Trump’ın NATO üyelerinin GSYH’lerinin %5’ini savunmaya ayırmaları gerektiği yönündeki çağrısının, askeri harcamaların artışında etkili olabileceği belirtiliyor.
Asya’da ise Çin’in askeri harcamaları 2024’te %7 artarak 235 milyar dolara ulaştı. Bölgedeki gerginlikler ve Tayvan’a yönelik artan askeri faaliyetlerin, Çin’in savunma bütçesinde çizdiği yönü etkilediği düşünülüyor.
Ek Detaylar ve Değerlendirme
Rapora göre, 2024 yılı itibarıyla küresel askeri harcamalar, 2023’teki %6,5 ve 2022’deki %3,5’lik büyüme oranlarının üzerinde gerçekleşti. Sahra Altı Afrika hariç tüm bölgelerde askeri harcamalarda reel artış yaşandı.
Küresel askeri harcamaların dünya Gayri Safi Yurt İçi Hasılası’na (GSYH) oranı 2022’de %1,59 iken, 2023’te %1,80’e ve 2024’te %1,94’e yükseldi. Özellikle Ukrayna’daki savaş ve bölgesel gerginliklerin bu artışta etkili olduğu vurgulanıyor.
ABD’nin savunma harcamalarının NATO üzerindeki etkisinin giderek arttığı belirtilirken, NATO ülkelerinin bütçelerini artırma yönündeki baskılar devam ediyor. Asya’daki gerilimler nedeniyle Çin’in askeri bütçesindeki artışın sürdüğü kaydediliyor.
IISS raporu, küresel güvenliğe dair önemli uyarılar içeriyor. Küresel askeri harcamaların giderek artması, yeni bir silahlanma yarışının kapısını aralarken, özellikle büyük güçler arasındaki gerilimlerin bu harcamaları daha da yükseltebileceği belirtiliyor. NATO, AB ve diğer bölgesel güçlerin nasıl bir strateji izleyeceği merak konusu olmaya devam ediyor.
Kaynak: AA, IISS
