Hamas ve İsrail arasında esir takasını da içeren Gazze Şeridi’ndeki ateşkes görüşmeleri sürerken, İsrail Başbakanlık Ofisi, Hamas’ın anlaşmanın bazı maddelerinden vazgeçtiğini öne sürerek, kabinenin anlaşmayı onaylayacağı toplantıyı erteledi. Hamas yetkilileri ise bu iddiaları reddederek anlaşmaya bağlı olduklarını duyurdu.
İsrail Başbakanlık Ofisi’nden yapılan açıklamada: “Hamas, son dakika tavizleri koparmak amacıyla anlaşmanın bazı kısımlarından vazgeçti. İsrail kabinesi, arabulucular Hamas’ın anlaşmanın tüm maddelerini kabul ettiğini İsrail’e bildirinceye kadar toplanmayacak” denildi. Oylamanın bugün yapılması bekleniyordu.
Hamas Siyasi Büro Üyesi İzzet el-Rişk ise Telegram’dan yaptığı açıklamada saldırıların 15 aydır devam ettiğini belirtirken, “Hamas, ateşkes anlaşmasına tamamen bağlıdır” ifadelerini kullandı. Hamas’ın arabulucular üzerinden Katar ve Mısır’a anlaşmanın tüm şartlarını kabul ettiğini aktardı.
Ateşkesin kabulü öncesinde Gazze’de kanlı gece
Dünya gündemi ateşkes görüşmeleri ile meşgul olurken, planlanan ateşkes öncesinde İsrail’in hava saldırıları devam etti. Hamas tarafından yönetilen Gazze’nin Sivil Savunma Ajansı’na göre, Gazze’ye yönelik saldırılarda gece boyunca 73 kişi hayatını kaybetti. Kurbanlar arasında kadınlar, çocuklar ve yaşlılar da bulunuyor.
Gazze Şehri’nin Şeyh Rıdvan Mahallesi en çok zarar gören bölgelerden biri oldu. Bir apartmana isabet eden hava saldırısında, aynı aileden 12 kişi hayatını kaybetti. Enkaz altında kalanları kurtarma çalışmaları gece boyunca devam etti. Bölgedeki görgü tanıkları, saldırıların aniden başladığını ve hedef alınan binaların yoğun sivil yerleşim yerleri olduğunu aktardı.
Bunun yanı sıra Gazze’nin güneyindeki Han Yunus bölgesi ve kuzeydeki Beyt Lahya da saldırılardan etkilendi. Han Yunus’ta bir pazar yerine isabet eden bombalar sonucunda çok sayıda kişi yaralanırken, Beyt Lahya’da bir okul binası ağır hasar aldı. Ayrıca, Gazze Şeridi’nin doğusundaki Şucaiyye Mahallesi’nde yoğun bombardıman nedeniyle onlarca ev yerle bir oldu.
İsrail’de iç tartışmalar devam ediyor
Gazze Şeridi’nde ateşkes anlaşmasının duyurulmasının ardından İsrail’deki siyasi gerilim tırmanmaya devam ediyor. İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, anlaşmayı kabineye sunarak onaylatmayı planlarken, koalisyon hükümetindeki sağcı ve aşırı sağcı bakanlar bu duruma sert tepki gösterdi.
Dini Siyonist Partisi’nin lideri ve Maliye Bakanı Bezalel Smotrich ile aşırı sağcı kimliği ile öne çıkan Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben Gvir, ateşkesin uygulanması halinde hükümetten çekilme tehdidinde bulundu. Her iki bakan da daha önce ateşkese karşı olduklarını açıkça ifade etmiş ve anlaşmanın Hamas’a taviz vermek anlamına geldiğini savunmuştu.
Ben Gvir, ateşkesin İsrail’in güvenliğini tehlikeye atacağını ileri sürerek, “Hamas’ın sadece zaman kazanmak için bu anlaşmayı kabul ettiğini düşünüyoruz. Gazze’den tamamen çekilmek, teröre boyun eğmek demektir” dedi. Smotrich ise Netanyahu’yu, İsrail halkının güvenliğini tehlikeye atan bir lider olarak nitelendirerek, “Bu anlaşma İsrail’in bölgedeki caydırıcılığını zayıflatacak” açıklamasında bulundu.
Muhalefet lideri Yair Lapid ise hükümeti siyasi çıkarlar uğruna anlaşmayı geciktirmekle suçladı. Lapid: “Bu ateşkes, İsrail’in güvenliği ve bölgedeki istikrar için kritik öneme sahiptir. Hükümetin iç siyasi çekişmeler yüzünden bu süreci sabote etmesine izin vermemeliyiz” dedi.
İsrail kamuoyunda ise ateşkese ilişkin görüşler ikiye bölündü. Bir kesim, rehinelerin serbest bırakılması ve çatışmaların sona ermesi adına ateşkesi desteklerken, diğer bir kesim, Hamas’a güvenilmemesi gerektiğini savunuyor. Tel Aviv’de düzenlenen son eylemde konuşan bir protestocu: “Biz barış istiyoruz, ama bu barışın kalıcı olacağından şüpheliyiz. Hamas, her zaman ateşkesi bir taktik olarak kullandı” dedi.
Ateşkes anlaşması, Katar ve Mısır’ın arabuluculuğu sayesinde şekillendi. Ancak anlaşmanın uygulanabilirliği konusunda uluslararası toplum da baskı yapıyor. ABD ve Avrupa Birliği, İsrail hükümetini ateşkese bağlı kalmaya çağırırken, sürecin aksamasının daha büyük bir insani krize yol açabileceği konusunda uyarılarda bulundu.
Sağcı bakanların istifa tehditleri, İsrail’de erken seçim tartışmalarını yeniden alevlendirdi. Netanyahu’nun, koalisyondaki diğer partilerin desteğiyle hükümeti ayakta tutabileceği düşünülse de istifaların, mevcut hükümetin istikrarını ciddi şekilde sarsacağı belirtiliyor. Uzmanlara göre bu durum, Netanyahu’nun liderlik pozisyonunu da tehlikeye sokabilir.
İsrail’de siyasi kriz derinleşirken, hem iç hem de dış aktörlerin bu süreçte nasıl bir rol oynayacağı merak konusu olmaya başladı. Ateşkesin uygulanabilirliği, yalnızca Gazze’de değil, İsrail siyasetinde de büyük bir sınav anlamına geliyor.
İsrail ve Hamas arsındaki ateşkesin detayları
İsrail ile Hamas arasında varılan ateşkes anlaşması, üç aşamadan oluşuyor. Bölgedeki çatışmaların sona ermesiyle insani ve diplomatik süreçlerin devreye girmesi amaçlanıyor. Anlaşmanın ilk aşaması, 19 Ocak Pazar günü başlayacak ve söz konusu aşamaların her biri 42 gün sürecek.
- Birinci Aşama: Bu süreçte İsrail ve Hamas arasında karşılıklı saldırılar tamamen durdurulacak. Yaklaşık 100 rehineden 33’ü, kadınlar, çocuklar ve yaşlılar öncelikli olmak üzere serbest bırakılacak. Rehineler, Filistinli tutuklularla takas edilecek. Aynı zamanda İsrail güçleri, Gazze’nin yoğun nüfuslu bölgelerinden doğuya çekilecek ve bölgedeki askeri faaliyetlerini azaltacak. Gazze’ye yönelik insani yardım önemli ölçüde artırılacak. Her gün yüzlerce yardım kamyonu, ilaç, gıda ve temel ihtiyaç malzemeleriyle Gazze Şeridi’ne giriş yapacak. Yerinden edilen Filistinliler, evlerine dönmeye başlayacak ve bölgedeki yaşam koşullarının iyileştirilmesi için çalışmalar hızlanacak.
- İkinci Aşama: Ateşkesin 16. gününde başlaması planlanan bu aşamada, erkek askerler de dâhil olmak üzere hayatta kalan tüm rehinelerin serbest bırakılması öngörülüyor. İsrail, Gazze Şeridi’nden tamamen çekilerek sınır bölgelerine geri dönecek. Bu süreçte taraflar, kalıcı bir barış anlaşmasının zeminini hazırlamak için diplomatik görüşmeler gerçekleştirecek.
- Üçüncü Aşama: Üçüncü ve son aşama, Gazze’de yaşamını yitiren rehinelerin cenazelerinin iade edilmesini ve bölgenin yeniden inşasına yönelik geniş çaplı bir yapılanma sürecinin başlamasını içeriyor. Gazze Şeridi’nde, İsrail saldırılarında tahrip olan konutlar, hastaneler, okullar ve altyapı sistemleri yeniden inşa edilecek. Uluslararası kuruluşlar, bu sürece finansal ve lojistik destek sağlayacak. Ateşkes anlaşmasının uygulanabilirliği, tarafların sadakati ve uluslararası toplumun bu süreci destekleme konusundaki kararlılığına bağlı olacak. Özellikle insani yardımların sürekliliği ve rehinelerin serbest bırakılması, anlaşmanın başarısında kritik rol oynayacak.
