İran ve Amerika Birleşik Devletleri (ABD), 12 Nisan 2025 tarihinde Umman’ın başkenti Maskat’ta, İran’ın hızla ilerleyen nükleer programı ve artan bölgesel gerilimleri ele almak üzere dolaylı müzakerelere başladı. Görüşmeler, Umman Dışişleri Bakanı Bedr el-Busaidi’nin arabuluculuğunda, tarafların ayrı odalarda bulunmasıyla yürütülüyor.
Reuters’ın aktardığına göre, görüşmelerin başlaması, bölgedeki artan gerilimler ve İran’ın nükleer faaliyetlerindeki hızlanma nedeniyle önemli bir diplomatik adım olarak değerlendiriliyor.
İranlı yetkililerden müzakerelere ilişkin açıklamalar
Müzakereler başlamadan saatler önce, İran Meclisi Ulusal Güvenlik Komisyonu Üyesi Ebulfazl Zohrevend, İran İşçi Haber Ajansı’na (ILNA) yaptığı açıklamada, ABD’nin dolaylı müzakerelerde ciddiyetinin ölçüleceğini ifade etti. “Amerikan tarafı (nükleer dışında) alakasız meseleleri gündeme getirmek isterse müzakere diye bir şey olmayacağını söyleyebilirim.” diyen Zohrevend, ABD’nin yalnızca nükleer program çerçevesinde müzakere yapması halinde doğrudan görüşmelere açık olabileceklerini belirtti.
Zohrevend, “Fakat diğer tarafın niyetlerinin kabul edilebilir olduğunu tespit edip değerlendirdiğimizde müzakerelerin doğrudan olması gerekir. Bu durumda dolaylı müzakerelerin bir anlamı kalmaz ve müzakereler Tahran dahil her yerde yapılabilir.” ifadelerini kullandı. Ayrıca, ABD Orta Doğu Özel Temsilcisi Steve Witkoff’un Tahran’ı ziyaret etmek istemesine ilişkin, doğrudan müzakere aşamasına geçilirse bunun sorun olmayacağını dile getirdi.
Müzakerelerin kapsamı ve hedefleri
Reuters’a göre, müzakerelerde İran heyetine Dışişleri Bakanı Abbas Erakçi, ABD heyetine ise Başkan Donald Trump’ın Orta Doğu Özel Temsilcisi Steve Witkoff başkanlık ediyor. Görüşmelerin ana gündem maddeleri arasında İran’ın nükleer programı, bölgesel gerilimlerin azaltılması, tutuklu değişimleri ve sınırlı yaptırım hafifletmeleri bulunuyor.
İran’ın uranyum zenginleştirme seviyesini silah seviyesine yaklaştırmasının ABD’nin endişelerini artırdığı ve bu durumun askeri müdahale tehdidini beraberinde getirdiği belirtiliyor. ABD tarafı, İran’ın bu faaliyetlerini kontrol altına almak istiyor.
Reuters’ın Umman’daki diplomatik kaynaklara dayandırdığı habere göre, müzakereler ilk aşamada yapıcı bir atmosferde başladı. İran heyeti, görüşmelerin şeffaf ve yapıcı olmasını isterken, ABD tarafı ise özellikle İran’ın nükleer programının sınırlandırılması konusunda ısrarcı.
Görüşmelerde tutuklu değişimi konusu da gündemde. Ayrıca, sınırlı bazı yaptırımların hafifletilmesi gibi başlıklar üzerinde de duruluyor.
ABD Başkanı Donald Trump geçtiğimiz ay Ayetullah Ali Hamaney’e bir mektup göndererek doğrudan müzakere çağrısında bulunmuştu. Ancak İran, baskı ve tehdit altında doğrudan müzakere etmeyeceklerini belirterek yalnızca dolaylı görüşmelere açık olduklarını Umman üzerinden ABD’ye iletmişti.
Trump, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile yaptığı görüşmede, İran ile ABD arasında doğrudan görüşme olasılığını gündeme getirmiş ve anlaşmaya varılamaması durumunda İran’ın büyük bir tehlikeyle karşı karşıya kalacağını ifade etmişti.
İran Dışişleri Bakanı Abbas Erakçi ise, Umman’da gerçekleştirilecek müzakerelerin 12 Nisan’da başlayacağını ve bu görüşmelerin dolaylı olarak yürütüleceğini açıklamıştı.
Kaynak: AA, Reuters
