Cumhurbaşkanı Erdoğan, Hollanda’nın Lahey kentinde düzenlenen NATO Devlet ve Hükümet Başkanları Zirvesi sonrası açıklamalarda bulundu. Zirve, müttefiklerin savunma harcamalarının artırılması temasıyla öne çıkarken; Erdoğan, savunma sanayiisi, insansız hava araçları ve silah sistemleri konusunda net mesajlar verdi.
GSYH’nin yüzde 5’i: Savunma harcamalarında yeni dönem
Erdoğan, “Lahey Zirvemizin öne çıkan sonucu, kamuoyunca da yakından takip edildiği üzere, müttefiklerin savunma harcamalarını artırmasıydı. Konsey oturumunda savunma harcamalarımızı 10 yıllık bir sürede Gayri Safi Yurt İçi Hasılalarımızın yüzde 5’i düzeyine çıkarmayı kararlaştırdık.” ifadelerini kullandı.
Savunmanın güçlendirilmesi kararının mevcut kriz ortamında NATO için bir zaruret olduğuna dikkat çeken Erdoğan, “Caydırıcılığımızın artırılmasına ve savunmamızın güçlendirilmesine büyük önem veriyoruz.” dedi.
“Türk savunma sanayisinin son yıllarda yaptığı büyük atılım dünyada parmakla gösterilmektedir.” diyen Cumhurbaşkanı, özellikle silahlı ve silahsız insansız hava araçları alanındaki gelişmelerin altını çizdi. “Birçok alanda küresel ölçekte söz sahibiyiz.” şeklinde konuştu.
Müttefikler arası sanayi iş birliği ve engeller
Erdoğan, NATO çatısı altında savunma sanayisi ürünlerinin ticaretine yönelik engellerin “amasız-fakatsız” kaldırılması gerektiğini vurguladı. “Bu minvalde, ilk olarak müttefikler arasındaki savunma sanayisi ürünlerinin ticaretindeki engellerin ‘amasız-fakatsız’ kaldırılmasına yönelik anlayışın, ittifak belgelerine yansıtılmasına öncülük ettik.” ifadelerine yer verdi. Avrupa Birliği’nin savunma girişimleri konusunda da, NATO üyesi olmayan müttefiklerin dahil edilmesi gereğine dikkat çekti.
F-35 ve Eurofighter alımı
Cumhurbaşkanı Erdoğan, F-35 programıyla ilgili değerlendirmelerde bulundu. “F-35 konusunu görüştük. F-35 konusunda 1 milyar 300-400 milyon dolar ödeme yaptık ve F-35’leri alma noktasında Sayın Trump’ın da iyi niyetli olduğunu gördük.” dedi. Türkiye, bu projeye finansal katkıda bulunmasına rağmen, Rusya’dan S-400 hava savunma sistemi satın alması nedeniyle 2019 yılında programdan çıkarıldı. Bu karar, Türkiye’nin projeye yaptığı yatırımlara rağmen uçakları teslim alamamasına yol açtı.
Eurofighter savaş uçaklarına ilişkin açıklamasında Erdoğan, “Gerek İngiltere gerek Almanya ile görüşmelerimizi yaptık, yapıyoruz ve bu konuda olumlu gelişmeler var.” ifadelerini kullandı. Ancak, Almanya’nın satış konusundaki çekinceleri ve siyasi tutumu nedeniyle bu alım sürecinde beklenen ilerleme henüz sağlanabilmiş değil.
Terörle mücadelede NATO’nun rolü
“Terörizm tehdidinden en fazla zarar gören, bölgemizdeki birçok krizden doğrudan etkilenen müttefikiz.” diyen Erdoğan, terörizmin NATO’ya yönelik iki temel tehditten biri olarak kayda geçirildiğini hatırlattı. Bu tehdidin zirve bildirisine dahil edilmesini sağladıklarını belirtti.
Bölgesel savaş ve barış çabaları
Cumhurbaşkanı Erdoğan, Ukrayna’daki savaşla ilgili olarak da değerlendirmelerde bulundu. “Ukrayna’da 3 yılı aşkın süredir devam eden savaşın hem bölgesel hem küresel etkileri oldu. Can kayıpları ve yıkım her iki tarafta da giderek artıyor. Türkiye olarak biz, savaşın adil ve sürdürülebilir bir barışla sonlandırılması için yoğun çabalarımızı sürdürüyoruz.” dedi.
İstanbul’da yürütülen arabuluculuk faaliyetlerine dikkat çeken Erdoğan, “2022 Mart ayında İstanbul’da ev sahipliği yaptığımız ancak yarım kalan görüşmelerden Karadeniz tahıl girişimi, savaş esirleri takası gibi somut neticeler almıştık. Diplomasiye olan inancımız, tarafların bize duydukları güvenle birleşince İstanbul’da bir kez daha arabuluculuğa başladık.” ifadelerini kullandı.
“Ayrıca olası bir ateşkese dair açık bir görüş alışverişinde bulunuldu. Ateşkes ve kalıcı barış için bir fırsat penceresinin aralandığı kanaatindeyim. Bunun heba edilmemesi gerekiyor.” diyen Erdoğan, kalıcı barış süreci için somut adımlar atılması gerektiğini belirtti.
İran ile bölgesel gerilim ve diplomatik çağrılar
Cumhurbaşkanı Erdoğan, Orta Doğu’daki gerilimlere de değinerek İran ile yaşanan askeri tırmanışın bölgeyi ciddi risklerle karşı karşıya bıraktığını belirtti. “İsrail ile komşumuz İran arasındaki en son askeri tırmanma bölgemizi çok ciddi risklerle karşı karşıya bıraktı. Krizin ilk anından itibaren malumunuz yoğun bir diplomasi trafiği yürüttük.” dedi.
Erdoğan, İran ile sorunların çözümünde diyalog ve diplomasinin esas alınması gerektiğini vurguladı: “Komşumuz İran ile sorunların kalıcı çözümü diplomasi ve müzakereyle mümkündür. Bölgemiz savaşla, yıkımla, saldırganlıkla, tehditle hiçbir yere ulaşılamayacağının örnekleriyle doludur.”
Erdoğan, zirve kapsamında ABD Başkanı Donald Trump, Almanya Şansölyesi Friedrich Merz, Birleşik Krallık Başbakanı Keir Starmer, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron gibi liderlerle görüştüğünü belirtti. NATO’nun gelecek yılki zirvesine Türkiye’nin ev sahipliği yapacağını da duyurdu.
Kaynak: AA
