Çin’in Chengdu Aircraft Corporation (CAC) tarafından geliştirildiği iddia edilen yeni nesil savaş uçağı J-36, 26 Aralık 2024 tarihinde Sichuan eyaletinde test uçuşu yaparken görüntülendi.
Üç jet motorlu, kuyruksuz elmas-çift delta kanatlı tasarımıyla dikkat çeken bu uçak, Çin’in altıncı nesil savaş uçağı geliştirme programının bir parçası olarak değerlendiriliyor. J-36’nın, hava üstünlüğü, saldırı, komuta ve kontrol operasyonları gibi birçok farklı görev için tasarlandığı belirtiliyor.
J-36 İlk Kez Görüntülendi
Uçağın test uçuşu yaptığına dair ilk görüntüler, Çin sosyal medyasında paylaşıldı. Prototipin, Chengdu’daki CAC tesisleri üzerinde uçuş yaptığı ve J-20S iki kişilik savaş uçağının takip ettiği görüldü. Uçak üzerindeki “36” numarası nedeniyle, askeri analistler tarafından J-36 olarak adlandırıldığı düşünülüyor.
Bazı askeri kaynaklara göre, J-36’nın Çin’in altıncı nesil savaş uçağı programının bir parçası mı, yoksa daha önce JH-XX olarak bilinen bölgesel bombardıman prototipi mi olduğu konusunda belirsizlik bulunuyor.
Öte yandan uçuş testinin Mao Zedong’un doğum gününe denk getirilmesinin, Çin hükümeti tarafından bilinçli bir zamanlama olabileceği öne sürülüyor.
Geliştirme Süreci
Çin’in altıncı nesil uçak geliştirme planlarına dair ilk resmi açıklama Ocak 2019’da yapıldı. Chengdu Aircraft Corporation’ın baş tasarımcısı Dr. Wang Haifeng, altıncı nesil savaş uçağı üzerinde ön araştırmaların başladığını ve 2035 yılına kadar operasyonel hale getirileceğini duyurmuştu.
2018 yılında CAC’nin altıncı nesil uçak için sekiz farklı tasarım sunduğu, bunlardan dördünün rüzgar tüneli testlerinden geçtiği bildirildi. 2021’de ise Çin devlet medyası, altıncı nesil savaş uçağı programının aktif şekilde ilerlediğini doğruladı.
Ekim 2021’de, Chengdu tesislerinde kuyruksuz bir savaş uçağı prototipine ait görüntüler ortaya çıkmıştı. Bu prototipin J-36’ya ait olup olmadığı konusunda kesin bir bilgi bulunmasa da tasarım benzerlikleri dikkat çekti.
Şubat 2023’te ise Çin Havacılık Endüstrisi Şirketi (AVIC), altıncı nesil savaş uçağı konseptine dair görselleri sosyal medyada paylaştı. Bu süreç, Çin’in altıncı nesil uçak programını en az 2018’den beri planladığını ve artık test aşamasına geçtiğini gösteriyor.
J-36’nın Teknik Özellikleri
J-36, üç motorlu, kuyruksuz ve geniş bant gizlilik odaklı bir uçak olarak tasarlanmış görünüyor. Tasarımda, yüksek hız, uzun menzil, ağır silah yükü taşıma kapasitesi ve gelişmiş sensör entegrasyonu gibi unsurlar ön plana çıkıyor.
- Tahmini uzunluk: 20-26 metre
- Kanat açıklığı: 20 metre
- Silah bölmesi uzunluğu: 7,6 metre
- Motor sayısı: 3
- Gizlilik özellikleri: Geniş bant gizlilik, radar kesit alanı düşürülmüş gövde yapısı
- Silah sistemleri: PL-17 tipi görüş ötesi füzeler ve büyük hava-yüzey mühimmatları
J-36, art yakıcılı üçlü jet konfigürasyonu, yön değiştiricisiz süpersonik giriş (DSI) sistemi ve aerodinamik olarak optimize edilmiş kanat yapısıyla dikkat çekiyor. Silah bölmesinin büyüklüğü, uçağın büyük hava-hava ve hava-yer mühimmatlarını taşıyabilecek şekilde tasarlandığını gösteriyor.
Uçağa Yönelik Tepkiler
J-36’nın ortaya çıkışı, ABD Hava Kuvvetleri tarafından da yakından takip ediliyor. ABD Hava Kuvvetleri Bakanı Frank Kendall, Çin’in altıncı nesil uçak geliştirme çalışmalarının beklenen bir gelişme olduğunu ve ABD’nin kendi projelerini etkilemeyeceğini belirtti. Hava Muharebe Komutanlığı (ACC) yetkilileri ise Çin’in bu alanda önemli ilerlemeler kaydettiğini ve ABD’nin Yeni Nesil Hava Hakimiyeti (NGAD) programına daha fazla odaklanması gerektiğini vurguladı.
Avrupa’daki askeri analistler, Çin’in altıncı nesil savaş uçağı geliştirme çabalarının, ABD ve Avrupa’nın beşinci nesil uçaklarına doğrudan rakip olabilecek düzeyde olduğunu belirtiyor. J-36’nın gelişimi, Batı’nın hava üstünlüğünü sürdürme stratejilerini gözden geçirmesi gerektiğini gösteriyor.
Stratejik Önemi ve Geleceği
Askeri analistler, J-36’nın yalnızca hava üstünlüğü savaşçısı olarak değil, aynı zamanda uzun menzilli avcı uçağı, bombardıman platformu veya komuta-kontrol merkezi olarak da kullanılabileceğini öne sürüyor. Çin’in bu uçağı, insansız hava araçlarıyla koordineli çalışabilecek şekilde geliştirdiği tahmin ediliyor.
Hindistan, Japonya ve Güney Kore gibi ülkeler, J-36’nın ortaya çıkmasının Hint-Pasifik’teki güvenlik dengelerini değiştirebileceğini düşünüyor. Bu durum, bölgedeki askeri harcamaların artmasına ve altıncı nesil savaş uçaklarına yönelik yeni projelerin hız kazanmasına yol açabilir.
Çin hükümeti ve Halk Kurtuluş Ordusu, J-36 hakkında henüz resmi bir açıklama yapmadı. Ancak test uçuşuna ilişkin görüntülerin yayılması, bu projeye yönelik küresel ilginin giderek arttığını gösteriyor. J-36’nın gelecekte nasıl bir rol oynayacağı ve Çin’in bu uçakla hangi stratejik hamleleri yapacağı ise zamanla netleşecek.
