Suudi Arabistan kanalı Asharq Al-Awsat’ın diplomatik kaynaklara dayandırdığı haberine göre, Birleşik Krallık, Fransa ve Kanada, Filistin devletinin tanınması konusunda adım atmaya hazırlanıyor.
Ancak bu sürecin başlatılması, Filistin tarafının yerine getirmesi gereken bir dizi ön koşula bağlı. Habere göre, üç ülke, 17 Haziran’da Birleşmiş Milletler desteğiyle ve Suudi Arabistan-Fransa ortak sponsorluğunda New York’ta yapılacak konferansta Filistin’in 1967 sınırları temelinde devlet olarak tanınmasına ilişkin bir süreci gündeme getirmeyi planlıyor.
Filistin Yönetimi’nden üç temel reform bekleniyor
Gazetenin aktardığına göre, Batı’nın Filistin Yönetimi’nden beklediği şartlar şunlar:
- Özgür ve adil seçimlerin yapılması,
- Filistin Parlamentosu’nun yeniden işler hale getirilmesi,
- Mali ve idari alanlarda şeffaflık sağlayacak reformların uygulanması.
Haberin iddiasına göre diplomatik kaynaklar, bu koşullar yerine getirilmeden tanımanın söz konusu olmayacağını belirtiyor. Süreç, kaynaklara göre “zorlayıcı bir yol” olarak nitelendiriliyor.
Hamas’a yönelik talepler ise daha katı;
- Tüm silahların tamamen teslim edilmesi,
- Gazze’nin yönetiminin savaştan sonra Filistin Yönetimi’ne ya da yerel sivil otoritelere devredilmesi,
- Seçimlere katılım için siyasi partiye dönüşerek yasal sürece uygun hale gelinmesi.
İsrail’in pozisyonu da haberde yer alıyor
Gazete, diplomatik kaynaklara dayanarak İsrail’in tutumunun da bu süreçte önemli bir faktör olduğunu belirtiyor. Haberde, İsrail’in Gazze ya da Batı Şeria’da silahlı bir yapı kaldığı sürece savaşı güvenlik gerekçesiyle sona erdirmeyeceği ifade ediliyor. İsrail’in, 7 Ekim saldırılarının tekrarından endişe ettiği ve bölgede “tek bir milis” dahi kalmaması gerektiğini savunduğu aktarılıyor.
Bu şartların Filistin tarafında ciddi tartışmalara yol açtığı da aktarılıyor. Filistinli yetkililerin mevcut koşullarda özgür ve kapsayıcı seçimlerin düzenlenmesinin neredeyse imkânsız olduğunu savunduğu, Hamas’ın ise silahsızlanmanın İsrail işgalini pekiştireceğini düşündüğü belirtiliyor.
Yazıda Hamas’ın şu ifadelerine yer veriyor: “Silahları bırakırsak, İsrail işgaline devam eder.” Ayrıca Filistinli üst düzey bir yetkili şu değerlendirmede bulunuyor: “Bu şartlar bize dayatılmıyor, bizatihi kendi halkımızın talepleridir.”
Haberde diplomatik temaslara da dikkat çekiliyor
Asharq Al-Awsat’ın haberine göre, Filistin Başbakanı Muhammed Mustafa, Birleşik Krallık Başbakanı Keir Starmer ile bu süreci görüşmek üzere bir araya geldi. Filistin Başkan Yardımcısı Hüseyin eş-Şeyh’in de Fransa’nın Ortadoğu temsilcisi Anne-Claire Le Gendre ile benzer bir görüşme gerçekleştirdiği aktarıldı.
Gazete, 17 Haziran’da düzenlenecek konferansta Batı’nın şartlı tanıma sürecinin netlik kazanacağını belirtiyor.
İsrail basını: Tanıma girişimi sert tepkiyle karşılandı
İsrail basınında ise bu iddialar ciddi tepkiyle karşılandı. Times of Israel, Başbakan Netanyahu hükümetinin, Avrupa’dan gelen tek taraflı tanıma girişimlerine karşılık olarak Batı Şeria’daki bazı bölgeleri ilhak etme seçeneğini gündeme aldığını aktardı. Strateji Bakanı Ron Dermer ve Dışişleri Bakanı Gideon Sa’ar’ın, Avrupa’daki muhataplarına “tek taraflı adımlar, tek taraflı tepkiler doğurur” mesajı verdiği belirtildi.
Netanyahu ise Avrupa’nın Filistin’i tanıma adımlarını “teröre ödül” olarak değerlendirdi. İsrail kamuoyunda da Filistin devletine karşı temkinli bir yaklaşım öne çıkarken, kamuoyu araştırmalarına göre halkın yalnızca yüzde 20’si iki devletli çözüm olasılığına güven duyuyor.
The Guardian gazetesi ise, İsrail’in bu konferansa katılmayacağını ve Avrupa’daki bu girişimlerin güvenlik kaygılarıyla karşılandığını belirtti.
Kaynak: Asharq Al-Awsat
