ABD Hava Kuvvetleri’ne bağlı bir uzman heyeti, geçtiğimiz Perşembe günü, Güney Kıbrıs Baf şehrindeki Andreas Papandreu Hava Üssü’nde incelemelerde bulundu.
Ziyaret kapsamında, üssün altyapısının NATO standartlarına yükseltilmesi amacıyla bir dizi değerlendirme ve öneri raporu hazırlandı.
Rum basınına göre, uzmanlar özellikle pist genişletmesi, güvenlik önlemleri ve yeni teknolojik sistemlerin entegrasyonu konularına dikkat çekti.
Uzmanların ilk değerlendirmelerine göre, üssün mevcut altyapısı modern askeri nakliye uçaklarının inişi için yetersiz bulundu. Daha önce bazı uçakların bu piste inemeyerek Larnaka Havalimanı’na yönelmek zorunda kaldığı vurgulandı.
Ayrıca, üssün çevresel güvenliğini artırmak amacıyla radar sistemleri, hava trafiği kontrol teknolojileri ve diğer yüksek teknoloji tesislerinin kurulması gerektiği ifade edildi.
ABD’li uzmanların raporunda; ilk etapta pist güçlendirmesi, modern bir iletişim merkezi inşası ve mühendisler için çalışma alanlarının oluşturulması gibi temel adımların atılması gerektiği belirtildi.
Bu doğrultuda Rum hükümeti, üssün NATO standartlarına çıkarılması için 15 milyon avro bütçe ayırmayı planlıyor. Çalışmaların 18 ay içinde tamamlanması hedeflenirken, bütçenin bir kısmının 2025 yılı bütçesinden karşılanacağı, gerekirse ek ödenek sağlanacağı açıklandı.
Rum Yönetimi, modernizasyon çalışmalarına ilişkin kontrolün tamamen kendilerinde olacağını ve üssün bağımsız kullanım hakkının başka ülkelere tanınmayacağını vurguladı. Rum Hükümet Sözcüsü Vekili Yannis Andoniu, “Bu iş birliği Kıbrıs’ın hayati çıkarlarına hizmet edecek.” diyerek projeyi savundu. Rum Yönetimi Başkanı Nikos Hristodulidis de, “Andreas Papandreu” Hava Üssü’nün İngilizlerin Ağrotur Üssü gibi bağımsız bir yapıya dönüşmeyeceğini ve Rum makamlarının denetiminde kalacağını ifade etti.
Savunma Bakanı Vasilis Palmas ise, Amerikalı uzmanlarla yaptığı görüşmenin ardından, “Bugün ofisimde Amerikalı uzmanlardan oluşan bir heyetle görüştüm ve hükümetin üssü iyileştirme kararına ilişkin değerlendirmelerini dinledim.” şeklinde bir açıklama yaptı.
Söz konusu gelişme, eski Başkan Joe Biden’ın geçen hafta Kıbrıs’ın ABD hükümetinden silah satın almasına ve fazla Amerikan askeri teçhizatına kavuşmasına izin veren direktifi sonrasında geldi.
Yunanistan ve GKRY Ortaklığında Yeni Deniz Üssü Planı
Yunanistan ve Güney Kıbrıs Rum Yönetimi (GKRY) de geçtiğimiz yılın Temmuz ayında, Larnaka bölgesindeki Tatlısu (Mari) köyü yakınlarında yeni bir deniz üssü kurma kararı almıştı. 1974 yılı öncesinde Türklerin yaşadığı bu köy, EOKA teröristlerinin gerçekleştirdiği katliamlar sonucunda boşaltılmıştı. Deniz üssü projesi, Akdeniz’de iki taraf arasında savunma iş birliğini derinleştirme stratejisinin bir parçası olarak değerlendiriliyor.
Yunanistan Savunma Bakanı Nikos Dendias, 15 Temmuz’da GKRY’yi ziyaret ederek projenin detaylarını görüşmek için temaslarda bulundu. Dendias, bu ziyaret sırasında, iki ülkenin istikrar ve güvenliği sağlama konusundaki rolünü vurguladı. GKRY Savunma Bakanı Vasilis Palmas da Doğu Akdeniz’de barış, güvenlik ve iş birliği için her türlü adımı atmaya hazır olduklarını belirtti.
Deniz üssünün Yunanistan’ın teknik desteğiyle inşa edilmesi planlanıyor. Proje kapsamında, üssün hem GKRY savunmasına hizmet etmesi hem de diğer devletlerin savaş gemilerinin yanaşabileceği bir kapasiteye sahip olması hedefleniyor. Yunan Bakan Dendias, “Helenizmin birliği Yunanlıların hayatta kalması için şarttır. Bölünmek değil, birleşmek gerekiyor.” ifadelerini kullandı. Ancak, EOKA teröristlerine yönelik övgü dolu sözleri, darbe karşıtı bir tutum takındığını iddia etmesine rağmen kendi içinde çelişkili bir mesaj olarak değerlendirildi.
Türkiye’nin Tepkisi ve Uyarıları
Türkiye, GKRY’nin son dönemde artan askeri faaliyetlerine yönelik tepkisini açıkça dile getirdi.
Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, GKRY topraklarının Orta Doğu’daki operasyonlar için kullanılmasının bölgeye zarar vereceğini belirtti. Fidan, “Orta Doğu’da devam eden savaşlara taraf olduğunuzda, o ateş gelir sizi de bulur, bizi de bulur.” diyerek bu adımların bölgedeki gerginliği artırabileceği uyarısında bulundu.
Türkiye, GKRY’deki üslerin askeri amaçlarla kullanılmasının Birleşmiş Milletler kurallarına aykırı olduğunu ve bu konuyu uluslararası platformlara taşıyabileceğini belirtti.
Milli Savunma Bakanlığı ise Yunan Bakan Dendias’ın Türkiye’ye yönelik ifadelerine sert tepki göstererek, “Yunanistan Savunma Bakanı’nın, Kıbrıs Türklerini ve Türk ordusunu hedef alan iftiralarını şiddetle kınıyoruz.” açıklamasını yaptı.
ABD ve Yunanistan’ın GKRY’deki stratejik üs projeleri, Doğu Akdeniz’deki dengeleri yeniden şekillendirebilecek nitelikte. Ancak bu adımlar, bölgede gerilimi artırma potansiyeli taşıyor.
Türkiye’nin, bu projelerin uluslararası anlaşmalara aykırılığı konusunda dikkat çeken açıklamaları ve uyarıları, konunun önümüzdeki dönemde daha geniş bir diplomatik tartışmaya yol açabileceğini gösteriyor.
Kaynak: AA, In Cyprus, Kıbrıs Postası
