Gazze’de yürürlüğe giren ateşkes süreci, diplomatik ve sahadaki gelişmelerle birlikte yeni bir aşamaya girdi.
ABD Başkanı Donald Trump, Gazze’deki ateşkes anlaşması görüşmelerinin “ikinci aşamasına” geçildiğini açıklarken, Mısır’ın Şarm el-Şeyh kentinde düzenlenen uluslararası barış zirvesinde planın ilerleyen aşamalarının uygulanmasına yönelik mekanizmalar masaya yatırıldı.
Ancak ateşkesin yürürlükte olmasına rağmen, İsrail ordusunun Gazze’nin güneyinde açtığı ateş sonucu bir Filistinli yaşamını yitirdi.
Trump: “Ateşkesin ikinci aşaması başladı”
ABD Başkanı Donald Trump, Şarm el-Şeyh’te düzenlenen Barış Zirvesi kapsamında Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi ile yaptığı görüşmenin ardından basın mensuplarının sorularını yanıtladı.
Bir gazetecinin “Görüşmelerin ikinci aşaması ne zaman başlayacak?” sorusu üzerine Trump, “Başladı. Bizim açımızdan süreç şu anda devam ediyor. Aşamalar birbirine karışıyor gibi görünebilir ama şu anda odaklanmamız gereken en önemli konu Gazze’nin temizliği ve yeniden inşası.” dedi.
Trump, Gazze’deki ağır yıkıma vurgu yaparak, “Gazze’ye bakın, çok fazla enkaz var. Bu yüzden konuşmamda özellikle ‘enkaz’ kelimesini kullandım. Gazze’nin yeniden yaşanabilir hale gelmesi için ciddi bir temizlik ve yeniden yapılanma süreci gerekiyor.” ifadelerini kullandı.
ABD Başkanı ayrıca, dünyanın en zengin ülkelerinden bazılarının Şarm el-Şeyh’te bir araya geldiğini belirterek, “Bu zirveye davet edilen herkesin gelmesi, bu sürece duyulan saygıyı gösteriyor.” dedi.
Trump, İran konusuna da değinerek, Tahran yönetimiyle diyaloğa açık olduklarını, ancak yaptırımların devam ettiğini belirtti:
“O yaptırımlarla hayatta kalamazlar. Bir noktada bu yaptırımların kaldırılmasını talep edecekler. Biz de diyaloga hazır olduğumuzda bu adımı değerlendirebiliriz.”
Şarm el-Şeyh Barış Zirvesi: Planın sonraki aşamaları ve uygulama mekanizmaları gündemde
Mısır Cumhurbaşkanlığından yapılan yazılı açıklamada, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan başta olmak üzere birçok ülke liderinin katıldığı Şarm el-Şeyh Barış Zirvesinin sonuçlarına ilişkin detaylar paylaşıldı.
Açıklamaya göre, zirvede, Mısır, ABD, Katar ve Türkiye’nin arabuluculuğunda 9 Ekim 2025’te kabul edilen Trump’ın Gazze planına destek yinelendi. Bu planın, savaşın sonlandırılması, ateşkesin kalıcı hale getirilmesi ve Gazze’nin yeniden inşa sürecine geçilmesi hedeflerini kapsadığı belirtildi.
Zirve bildirisine göre, taraflar şu konularda mutabakata vardı:
- Gazze’de ateşkesin uygulanmasının takibi ve sürekliliğinin sağlanması için yeni bir uluslararası koordinasyon mekanizması oluşturulacak.
- Trump’ın planının ikinci ve üçüncü aşamalarına yönelik teknik, siyasi ve ekonomik istişareler başlatılacak.
- Gazze’nin yönetimi, güvenliği ve yeniden inşası konularında ortak bir çalışma grubu kurulacak.
- Bölgedeki esir takası, sınır güvenliği ve insani yardımların koordinasyonu konularında arabulucu ülkeler arasında bilgi paylaşımı artırılacak.
Mısır, Türkiye, Katar ve ABD’nin temsilcileri tarafından imzalanan “Şarm el-Şeyh Barış Zirvesi Niyet Beyanı”, sürecin diplomatik çerçevesini belirleyen temel belge olarak açıklandı.
Açıklamada ayrıca, Trump’ın barış çabalarındaki liderliği ile Türkiye, Katar ve Mısır’ın aktif arabuluculuk rolleri özel olarak takdir edildi.
İsrail’den ateşkes ihlali: Bir Filistinli öldürüldü
Filistin resmi ajansı WAFA, ateşkesin yürürlükte olmasına rağmen İsrail ordusunun Gazze Şeridi’nin güneyinde ateş açtığını bildirdi.
Habere göre, Han Yunus kentinin merkezinde yer alan Sıkke bölgesinde evinin durumunu kontrol eden Halid Berbah, İsrail askerlerinin açtığı ateş sonucu hayatını kaybetti.
Olay, Gazze’deki ateşkesin kırılgan yapısını ve sahadaki tansiyonun hâlen yüksek olduğunu bir kez daha gözler önüne serdi.
Filistin kaynakları, Ekim 2023’ten bu yana süren İsrail saldırılarında 67 bin 800’den fazla kişinin öldüğünü, 170 binden fazla kişinin yaralandığını, hâlen binlerce kişinin enkaz altında olduğunu belirtiyor.
Ateşkesin geçmişi ve mevcut durum
ABD Başkanı Trump, 9 Ekim’de yaptığı açıklamada, Mısır’da yürütülen müzakereler sonucunda İsrail ve Hamas’ın Gazze’de ateşkes planının ilk aşaması üzerinde uzlaştığını duyurmuştu.
Anlaşma, Mısır’daki görüşmelerin ardından İsrail hükümetinin onayıyla 10 Ekim’de yürürlüğe girdi. İsrail ordusu, anlaşmada belirtilen “sarı hat” olarak tanımlanan bölgeye çekilmesinin ardından ateşkes aynı gün saat 12.00 itibarıyla resmen başladı.
İlk aşama kapsamında:
- İsrail ordusunun kuzey ve orta Gazze’den çekilmesi,
- Yardım konvoylarının kesintisiz geçişinin sağlanması,
- Esir takasının başlatılması
- Sivil altyapının onarımı için güvenli bölgelerin oluşturulması hedeflenmişti.
İkinci aşamanın ise, kalıcı ateşkesin sağlanması, geçici yönetim yapısının oluşturulması ve uluslararası gözetim mekanizmasının devreye alınması gibi adımları içermesi bekleniyor.
Diplomasi ilerliyor ama sahada gerginlik sürüyor
Şarm el-Şeyh Barış Zirvesi ve Trump’ın açıklamaları, Gazze’de diplomatik çabaların hız kazandığını gösteriyor. Ancak sahadan gelen haberler, ateşkesin kırılganlığının sürdüğüne işaret ediyor.
Uzmanlara göre, Gazze’nin yeniden inşası ve kalıcı barışın sağlanması, sadece askeri değil siyasi, ekonomik ve insani koordinasyonun güçlü biçimde işletilmesine bağlı.
Kaynak: AA
